Cục diện thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ tiến tới kinh tế không gian – phục vụ nhân loại qua cơ hội du hành và làm việc trên hành tinh mới cho vô số người. Trong khi Ba-Đình vẫn còn lẹt đẹt ở nền kinh tế chỉ huy “directed economy” với hứa hẹn hai thập niên nữa – “năm 2045 Việt Nam mới thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển” để đạt mục tiêu nắm giữ lợi quyền.
Khuynh hướng “khám phá” kinh tế không gian ngày càng xuất hiện nhiều đối thủ từ Âu sang Á đang ngắm nghía không gian đầy tương lai mới lạ, mà trong vài ba năm nữa, phúc lợi khởi đầu cho mỗi ngành có thể ở mức hàng chục tỷ Mỹ kim. Hiện nay, Starlink của SpaceX, của tỷ phú Elon Musk có gần 7.000 vệ tinh đang hoạt động trên quỹ đạo phục cho khách hàng ở những vùng xa xôi ngheo khó tại hơn 100 quốc gia. SpaceX có kế hoạnh tăng số lượng đến 42.000 vệ tinh.
Với tốc độ “Compound Annual Growth Rate – CAGR” – tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm của CAGR là 11,6%. Các đại doanh gia công nghệ khắp thế giới đang tăng mức đầu tư để đạt mục tiêu đưa con người tới làm viêc ở chuỗi hành tinh sẽ được khám phá.
Từ thập niên 1960 -1970, khi phi thuyền Apollo của Hoa Kỳ đưa người đầu tiên lên cung trăng, nhân loại đua nhau trong 64 năm không ngừng khám phá không gian bao la, nhưng vẫn còn quá xa để vén được phần nào bức màn bí mật sáng tạo vũ trụ của Thiên Chúa.
Trong nhiệm kỳ đầu, Tổng thống Donald Trump, tháng 6 năm 2017, đã phê duyệt chương trình Artemis của Nasa đưa con người quay lại Mặt Trăng, nhằm duy trì các chương trình vũ trụ đưa phi hành đoàn thương mại, Space Launch System và tàu vũ trụ Orion cho các sứ mệnh không gian liên hành tinh.
Nhưng mỗi lần phóng tầu vũ trụ lên không gian tốn đến 4,1 tỷ Mỹ kim. Ngày nay, hệ thống tên lửa với lực đẩy tương tự của SpaceX là Starship ước tính chỉ tốn khoảng 100 triệu Mỹ kim mỗi lần phóng. Nhưng tỷ phú Elon Musk hy vọng khi phát triển hệ thống phóng mới sẽ đạt mục tiêu đưa chi phí phóng phi thuyền xuống mỗi lần chỉ mất 10 triệu Mỹ kim.
Trong khi thế giới đang chuyển mình tiến vào kinh tế không gian, thì thượng tầng kiến trúc Ba-Đình vẫn luẩn quẩn với những bất đồng sâu sắc ngấm ngầm xoay quanh chính sách chính trị, kinh tế, xã hội giữa các phe phái dù chưa đủ mạnh nhưng vẫn âm thầm hình thành từng“cụm” mang mầu sắc địa phương. . .
Cuộc “đảo chánh cung đình” do ngành Công an chủ động từ đầu nhiệm khóa XIII đến tháng 8 năm 2024 đã có 141 cán bộ cấp cao mất hết chức quyền đang “nằm im”, trong đó có 31 ủy viên Trung ương, 24 sĩ quan cấp tướng. . . Nhưng hậu duệ và phe cánh của khối cán bộ mất chức còn đầy rẫy trong hệ thống cầm quyền là một khối “mâng mủ” khó chữa lành.
Đầu tháng 02 năm 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính, được chỉ định giữ chức Bí thư Đảng ủy Chính phủ nhiệm kỳ 2020 – 2025. Tuy nhiên, giới quan sát chính trị dự đoán, khi bối cảnh chính trị ở Việt Nam nóng lên trước thềm Đại hội 14 từ nay đến đầu năm 2026, tên của bà Nguyễn thị Thanh-Nhàn, có thể tái xuất hiện trong các câu hỏi về mối liên hệ giữa TT Chính và nữ doanh nhân, chủ tịch kiêm tổng giám đốc AIC Group từng “bị tuyên án vắng mặt 30 năm tù” đang được bảo vệ cẩn mật ở Đức Quốc. Tình huống này một lần nữa lại đẩy thượng tầng kiến trúc Ba-Đình lâm cơn khủng hoảng; khiến TT Chính và bầy đàn sân sau có thể “vào rọ”.
Trong mục tiêu thực hiện “kỷ nguyên vươn mình”, đầu tháng 2 năm nay, TBT Tô Lâm công bố: “Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng chính trị duy nhất đủ năng lực lãnh đạo đất nước; quyết tâm đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa (XHCN) phát triển . . .” [1] Sự kiện này đưa đến câu hỏi, tại sao csVN lại đưa ra thông điệp quá lỗi thời, giữa lúc nền kinh tế chỉ huy của tất cả các nước theo XHCN đang vô vọng, đầy rẫy khó khăn gây ra biết bao tang thương cho các dân tộc do đảng cs nắm quyền?
Gần 12 năm trước, ngày 24 tháng 10 năm 2013, cố TBT Nguyễn Phú Trọng từng nói: “Đến hết thế kỷ này không biết đã có chủ nghĩa xã hội hoàn thiện ở Việt Nam hay chưa”. Ngày nay, TBT Tô Lâm xác định ra rõ ràng đến năm 2045 Việt Nam trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển. Từ nay đến ngày “mơ ước” đó; còn biết bao nhiêu nước chảy qua cầu, trong khi các vị tướng lãnh Công An chỉ loay hoay trong phạm vi trấn áp dân chúng và bỏ tù đồng chí của mình thì mục tiêu xác định trên được ví như “đội đá vá trời”.
Các chuyên gia theo dõi thời sự kinh tế nhận định: “Chính sách xiết chặt xã hội dân sự, kiểm soát tự do cá nhân do Ba-Đình đang áp dụng “rập khuân” hà khắc từ Bắc Kinh: (i) Nghị định 126/2024 hiệu lực từ 26 tháng 11 năm 2024, giúp Ba-Đình xiết chặt hơn các hoạt động xã hội dân sự từng bị khép kín. (ii) Một tháng sau, hôm 25 tháng 12, nghị định 147 lại có hiệu lực buộc người dùng mạng xã hội tại Việt Nam trên các nền tảng bao gồm Facebook và TikTok cần phải xác minh danh tính; (iii) Nghị định 168 phạt vi phạm giao thông cao hơn mức thu nhập lao động trung bình hàng tháng . . . Những văn bản lập quy vừa liệt kê, là công cụ của Ba-Đình trấn áp nhân sinh, đồng thời kéo lùi tiềm năng phát triển kinh tế.
Cuộc sống bị kiểm soát toàn diện ở Việt Nam, khiến nhiều người tìm cách đến các nước tư bản rồi trốn ở lại hoặc bán cả tài sản để mua một suất “đi chui” vào Âu Châu, dù bỏ cả mạng sống, như từng xẩy ra . . . Thực tế này đã đưa đến công bố mới nhất vào đầu năm 2025 từ Henley Passport Index, “quyền lực” của tấm hộ chiếu Việt Nam năm 2024 đứng thứ 91 toàn cầu, dưới Campuchia 2 bậc, chỉ trên có Lào và Myanmar. [2]
Một cuộc điều nghiên do công ty CEL thực hiện với 460 giám đốc điều hành và các nhân viên làm việc trong lĩnh vực cung ứng và phân phối cho thấy, “khoảng 80% doanh nghiệp phàn nàn về hệ lụy nghiêm trọng do nghị đinh 168 về giao thông gây ra tình trạng gián đoạn giao hàng ở mức độ trung bình đến nghiêm trọng, đặc biệt là trong vận tải đường dài, hệ luy đến chuỗi cung ứng trên toàn quốc.”
Để tuân thủ các quy định mới, các doanh nghiệp dự kiến phải tuyển dụng thêm lao động, dẫn đến chi phí sản xuất tăng thêm 20%. Khảo sát lưu ý thêm rằng 70% các công ty cho biết chi phí đã tăng đáng kể do giờ lái xe giảm và mức tiền phạt cao hơn.
Năm 2024, cả nước có 197.900 doang nghiệp rút lui khỏi thị trường, trung bình mỗi tháng có khoảng 16 ngàn 500 công ty đóng cửa [3]. Đây chính là một phần của lý do chỉ số PMI Purchasing Managers’ Index của Việt Nam xuống dưới ngưỡng trung bình 2 tháng liên tiếp.
Việt Nam hiện là một trong những nền kinh tế phụ thuộc nhiều nhất vào thương mại, với kim ngạch xuất cảng chiếm khoảng 90% GDP [4]. Điều này cho thấy những ngôn từ hoa mỹ khoe khoang “GDP Việt Nam tăng trưởng nhanh nhất vùng”, chỉ diễn tả nền kinh tế không thể đứng bằng chính đôi chân của mình, khiến cho đồng bạc Việt Nam tiếp tục mất giá nhanh nhất trong 13 năm. Tỷ giá một Mỹ kim hôm mùng 10 tháng 2 tại thị trường tự do đã lên mức 25.630 – 25,710$. Cho dù năm 2024, Ngân Hàng Nhà Nước (NHNN) đã bán ra 9,4 tỷ Mỹ kim, khiến quỹ dự trữ ngoại hối rơi xuống mức 80 tỷ Mỹ kim, nhưng cũng không ổn định nổi tỷ giá.
Theo công bố từ Bộ Thương mại Mỹ ngày 5-2, chỉ tính năm 2024, Việt Nam có mức thặng dư thương mại với Hoa Kỳ lên mức kỷ lục 123,5 tỷ Mỹ kim, tăng khoảng 20%, so với năm trước đó [5]. Số liệu này gây thêm vật vã cho Ba-Đình khi phải tính toán để “mua thêm hàng hóa của Mỹ” với hy vọng tránh thuế quan từ Nội Các Donald Trump.
Trong trường hợp Ba-Đình chọn chiến lược mua thêm hàng hóa của Mỹ, trong lúc xuất cảng bị giảm sút bởi nguy cơ gia tăng các biện pháp trả đũa lẫn nhau về thuế quan giữa các nền kinh tế lớn đương nhiên tác động tiêu cực đến xuất cảng và giảm mức tăng trưởng GDP của Việt Nam.
Hôm mùng 10 tháng 02, Việt Nam điều chỉnh mức tăng trưởng GDP năm 2025 thành 8%, nói là để lấy đà tăng GDP lên hai chữ số từ năm 2026. Các định chế Tài Chánh uy tín, kể cả World Bank cũng chỉ dự đóan GDP Việt Nam năm nay ở mức 6,6% – 7%. Ngoại trừ Ba-Đình lại mưu toan “rà soát lại” GDP, để đẩy lên 25% nữa như năm 2019.
Các diễn biến trên sẽ làm hoen ố hình ảnh và tính chính danh cầm quyền của csVN. Và như thế, mục tiêu đến năm 2045 dù cho Việt nam trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, cũng vẫn là một nhà nước, như Trung cộng cũng có những khám phá không gian, nhưng chỉ để phục vụ đảng, dân chúng vẫn lầm than bất hạnh.
Trần nguyên Thao
———————————-
[1] https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cew58p27eryo
[2] https://plo.vn/ho-chieu-nuoc-nao-quyen-luc-nhat-the-gioi-nam-2025-post829222.html
[3] https://vietnambiz.vn/gan-198000-doanh-nghiep-rut-lui-khoi-thi-truong-nam-2024-20251615348347.htm
[4] https://baomoi.com/thang-du-thuong-mai-cua-viet-nam-voi-hoa-ky-dat-hon-123-ty-usd-c51412012.epi
[5] https://www.voatiengviet.com/a/7963985.html
