Trần Phong Vũ
Bản tường trình nóng hổi (Breaking News) của Epoch Thời báo do Janice Hisle thực hiện vừa loan tin:
“NASHUA, N.H. –Tổng thống Donald Trump đã đánh bại cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa ở New Hampshire vào ngày 23 tháng 1. Chiến thắng của cựu Tổng thống Donald Trump đã làm tiêu tan hy vọng của bà Haley về việc đánh bại cựu tổng thống ở tiểu bang mà bà thể hiện tốt nhất trong việc bỏ phiếu trước khi cử tri ghi dấu lá phiếu của họ. Trong nhiều thập kỷ, cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên trên toàn quốc ở New Hampshire đã đóng vai trò cơ sở, chứng minh đáng tin cậy cho các ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa”.
(NASHUA, N.H.–President Donald Trump defeated former U.S. Ambassador to the U.N. Nikki Haley in the New Hampshire Republican primary election on Jan. 23. The victory of former President Donald Trump dashed Ms. Haley’s hopes for an upset against the former president in a state where she performed best in polling before voters marked their ballots. For decades, New Hampshire’s first-in-the-nation primary has served as a reliable proving ground for Republican presidential hopefuls).
Bước vào cuộc bầu cử ngày 23 tháng Giêng, cựu tổng thống đã dẫn trước bà Haley 17 điểm trong cuộc thăm dò ở tiểu bang Granite (tiểu bang New Hampshire được mệnh danh là tiểu bang Đá Hoa Cương), theo mức trung bình trong các cuộc thăm dò do RealClearPolitics thực hiện. Độ chính xác của những cuộc thăm dò này đã bị giảm sút khi Thống đốc Florida Ron DeSantis rời cuộc đua vào ngày 21 tháng Giêng và công khai lên tiếng tán thành cựu Tổng thống Donald Trump.
Trường hợp ông DeSantis quyết định ngưng tranh cử đã biến cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hoà thành cuộc đua giữa hai người là ông Trump và bà Haley. Doanh nhân Vivek Ramaswamy bỏ cuộc đua ngay sau khi đứng thứ tư trong buổi họp kín ở Iowa vào ngày 15/1. Liền sau đó, ông Vivek đã tán thành cựu Tổng thống Trump.
Thống đốc North Dakota Doug Burgum, Thượng nghị sĩ Tim Scott (R-S.C)., những người đã bỏ cuộc đua trước Vivek, bao gồm Thống đốc Floria DeSantis là người cuối cùng, cũng tán thành ông Trump.
Bản tin nóng trên Epoch Thời báo thực hiện hôm 23-1 cũng cho hay:
Trường hợp cựu Thống đốc New Jersey Chris Christie kết thúc chiến dịch tranh cử của ông vào ngày 10 tháng Giêng, chỉ 5 ngày trước cuộc họp kín ở Iowa, làm dấy lên suy đoán rằng bà Haley sẽ thu hút nhiều cử tri quyết tâm ủng hộ ông Trump ngay từ đầu. Tuy nhiên kết quả sau đó đã hoàn toàn bị lật ngược.
Một cuộc thăm dò của Đại học New Hampshire/CNN, được công bố chỉ vài giờ trước khi ông DeSantis tuyên bố bỏ cuộc, cho thấy 62% những người ủng hộ thống đốc Florida coi Tổng thống Trump là lựa chọn thứ hai của họ; một nửa số người nói rằng họ sẽ chọn bà Haley.
Kết quả ở New Hampshire đổ thêm dầu vào lửa cho lời kêu gọi của cựu Tổng thống Trump yêu cầu bà Haley từ bỏ và đoàn kết đảng Cộng Hòa trong nỗ lực đánh bại Tổng thống đảng Dân Chủ Joe Biden trong cuộc tổng tuyển cử ngày 5/11.
Tổng thống Trump đã ghi điểm trong chiến thắng này cho dù đại gia đình chính trị truyền thống nổi tiếng nhất New Hampshire, là tộc họ Sununus, đã chúc phúc cho bà Haley, cũng từng là cựu thống đốc South Carolina.
Được biết Gia tộc Sununu bao gồm Thống đốc bang New Hampshire Chris Sununu; cha ông ta, cựu Thống đốc John H. Sununu; và anh trai của ông, John E. Sununu, cựu thành viên Hạ nghị viện Hoa Kỳ.
Giữa những nỗ lực cuối cùng của các ứng cử viên ở New Hampshire, Tổng thống Trump đã nhận được một sự chứng thực hết sức quan trọng. Đó là sự chứng thực của ông Tim Scott, người đến từ tiểu bang South Carolina, quê hương của bà Haley. Trong một bài phát biểu hôm 19-1, ông Scott đã bày tỏ nhiệt tình ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump. Dư luận chung cho rằng sự kiện này đã có tác dụng tiêu cực đối với Nickki Haley. Nó tạo nên hậu quả không hay là cắt giảm đáng kể sự ủng hộ của cử tri dành cho bà.
Ở một tiểu bang có phương châm là “Sống tự do hoặc chết”, cử tri được coi là một nhóm độc lập quyết liệt. Nhiều nhà quan sát chính trị coi tư duy đó là hệ thống chính trị “bán mở” của tiểu bang là một trong những lợi điểm cho bà Haley. Chính bà đã đưa ra những tuyên bố ủng hộ các chính sách thường được mô tả là “ôn hòa” hơn hoặc “tự do” hơn so với đường lối, chính sách của cựuTổng thống Trump. Vì vậy, các chuyên gia cho rằng việc bà Haley ứng cử có thể sẽ thu hút các đảng viên đảng Dân Chủ đã chuyển đảng. Những đảng viên đảng Dân Chủ đã làm như vậy trước thời hạn, ngày 6 tháng 10 năm 2023, sẽ được phép bỏ phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa ở New Hampshire. Đối với các cử tri độc lập hoặc những người không theo đảng nào cũng được cho là ủng hộ bà Haley nhiều ở New Hampshire.
Gần đây cũng dấy lên nguồn dư luận trong nội bộ đảng Cộng Hòa là bà Haley cũng thuộc loại “đảng viên Cộng hòa nửa nạc nửa mỡ” quen gọi là “RINO – Cộng Hoà, chỉ trên danh nghĩa”. Hơn thế bà ta còn bị nghi là thân phe Dân Chủ. Những loại tin đồn như vậy đã tạo nên tâm lý hoài nghi đối với tập thể cử tri luôn trung thành với lập trường bảo thủ trong đảng, cách riêng với khối MAGA (Make America Great Again). Vì thế, sự thất thế của Haley ở tiểu bang New Hampshire không chỉ là niềm vui cho ông Trump mà còn là tâm trạng hân hoan, phấn khởi của tập thể cử tri trung thành với ông.
“Tuy nhiên, các nhà bình luận chính trị như Newt Gingrich, cựu Chủ tịch Hạ viện, cho rằng ngay cả khi bà Haley thắng, bà khó có thể giành được đủ lực kéo ở các bang bầu cử sơ bộ sớm khác”.
(However, political commentators such as Newt Gingrich, former speaker of the House, said that even if Ms. Haley won, it was unlikely she could gain sufficient traction in other early-primary states).
Các cử tri ở New Hampshire đã đưa ra quyết định của họ chỉ tám ngày sau chiến thắng lịch sử trong cuộc họp kín ở Iowa của Tổng thống Trump.
Vào ngày 15/1, Tổng thống Trump đã đánh bại ông DeSantis với gần 30 điểm, tỷ số chiến thắng lớn nhất từ trước đến nay đối với một ứng cử viên tổng thống của đảng Cộng Hòa đang phải đối mặt với sự cạnh tranh đáng kể. Bà Haley đứng thứ ba, kém Tổng thống Trump khoảng 32 điểm.
Cựu tổng thống cũng trở thành tổng thống đầu tiên của đảng Cộng Hòa hy vọng giành được hơn 50% số phiếu bầu của những người đi bỏ phiếu kín ở Iowa.
Cuộc họp kín ở Iowa là một cuộc bầu cử do đảng điều hành, mà một số nhà phê bình cho rằng nó giúp làm sai lệch kết quả, trong khi cuộc bầu cử sơ bộ ở New Hampshire là cuộc bầu cử do tiểu bang điều hành có thể phản ánh chính xác hơn về phía cử tri.
Giờ đây, New Hampshire đã hoàn tất phần mình, cuộc đua sẽ hướng tới Nevada, nơi sẽ tổ chức cuộc thi đề cử tổng thống “đầu tiên ở phương Tây”.
Năm nay, do có sự thay đổi trong luật tiểu bang, tiểu bang đang sử dụng cả cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng Hòa do chính quyền điều hành và cuộc họp kín của đảng Cộng Hòa do đảng điều hành. Nhưng cuộc họp kín dự định diễn ra vào ngày 8 tháng Hai, là kết quả duy nhất được tính đến. Bà Haley đã chọn tham gia cuộc bầu cử sơ bộ, loại mình ra khỏi cuộc họp kín, Bruce Parks, chủ tịch đảng Cộng Hòa ở Quận Washoe của Nevada, nói với The Epoch Times vào tháng trước.
Silver State chỉ mang theo 26 đại biểu tham dự đại hội đảng Cộng Hòa vào tháng 7, khoảng 1% tổng số ước tính cần thiết để một ứng cử viên giành được đề cử tổng thống của đảng.
Nhưng ông Parks cho biết những ứng cử viên coi thường Nevada làm như vậy sẽ gặp nguy hiểm, bởi vì tỷ suất lợi nhuận nhỏ thường có thể tạo ra sự khác biệt giữa chiến thắng và thất bại. Sau Nevada, cuộc bầu cử sơ bộ “đầu tiên ở miền Nam” của đảng Cộng Hòa sẽ được tổ chức tại tiểu bang quê hương của bà Haley, South Carolina.
Cho đến nay, các cuộc thăm dò dư luận ở tiểu bang Palmetto (South Carolina) không có thiện cảm với cựu thống đốc tiểu bang này. Tổng thống Trump đang dẫn trước bà Haley 30 điểm tính đến ngày 22 tháng Giêng trong cuộc thăm dò trung bình của RealClearPolitics.
Trần Phong Vũ
Miền nam California, Thứ Tư ngày 24-1-2024