Đoàn Thanh Liêm
(Để tưởng nhớ đến các bạn đã ra đi) Bài Ghi Ngắn nhân dịp Lễ Vu Lan của Đoàn Thanh Liêm
Dân gian ta thường hay nói: “Quý Người hơn quý Của”, “Một ngày nên Nghĩa, chuyến đò nên Quen” – chủ ý đề cao cái tình cảm thuận thảo, cái nhân nghĩa giữa bà con bạn hữu vốn cùng đi học, cùng chung sống , cùng làm việc sát cánh với nhau trong xã hội.
Mới đây, vào buổi tối ngày 16 tháng Tám năm 2012, tại phòng sinh họat của báo Người Việt ở Nam California, đã diễn ra một Lễ Giỗ Tập Thể mà Luật Sư Phan Huy Đạt gọi là “Hiệp Kỵ” – để tưởng nhớ đến các anh em đã từng cộng tác gắn bó với nhau mà đã ra đi trong những năm gần đây. Trên một cái bàn có trưng bày chân dung của những người quá cố, người ta nhận thấy có tất cả 7 anh em, đó là: Các bạn Trần Đại Lộc, Lê Đình Điểu, Trần Đình Quân, Ngô Mạnh Thu, Đỗ Ngọc Yến, Lý Văn Chương và Nguyễn Đức Quang.
Lễ Giỗ Tập Thể này làm cho tôi nhớ lại chuyện đã xảy ra từ 30 năm trước tại Việt nam vào năm 1982 – 83, tôi cũng được mời tham dự một Lễ Hiệp Kỵ (đây là đầu tiên tôi được nghe từ ngữ này) được tổ chức tại một ngôi chùa gọi là Chùa Lá gần khu cư xá Phú Thọ Hòa Gia Định. Buổi Lễ đó do các cựu thành viên của Trường Thanh Niên Phụng Sự Xã Hội đứng ra tổ chức để tưởng niệm Nhị Vị Giám Đốc của Trường là Thích Thanh Văn (qua đời vì tại nạn giao thông năm 1972) và Thích Châu Toàn (qua đời vì bệnh năm 1974) – cùng tưởng nhớ đến một số anh chị em học viên khác mà đã bị sát hại trong khi đi công tác tại các làng xã miền quê hẻo lánh hồi những năm 1965 – 67.
Lúc này nhân dịp Mùa Lễ Vu Lan năm Nhâm Thìn 2012, tôi cũng xin ghi lại danh tính của một số bạn hữu thân thiết mà đã ra đi trong những năm gần đây. Để tiện cho bạn đọc theo dõi, tôi sẽ kê khai theo từng nhóm bạn một như: cùng đi học, cùng miền quê, các bạn cùng đi làm, cùng họat động xã hội, cùng ở tù chung với nhau v.v…
1 – Các bạn cùng học chung với nhau.
Các bạn học chung tại trường Chu Văn An Hà Nội mà đã ra đi như: Vũ Ngô Luyện (con Thầy Vũ Ngô Xán), Nguyễn Văn Quý (bác sĩ), Phạm Xuân Nhàn (bác sĩ) Đặng Mộng Lân (giáo sư).
Các bạn cùng học trường Luật Sài Gòn đã ra đi như: Nguyễn Phượng Yêm (luật sư), Nguyễn Hữu An (chuyên viên ngân hàng)…
2 – Các bạn cùng miền quê ở Xuân Trường, Nam Định.
Các bạn đã ra đi như: Nguyễn Xuân Nghiên (giáo sư), Nguyễn Xuân Quế (huấn luyện viên), Vũ Lục Thủy (nhà biên khảo)…
3 – Các bạn trong quân ngũ.
Trong ngành Hành chánh Tài chánh Bộ Quốc Phòng, thì đã có nhiều bạn quân nhân ra đi như: Tô Kim Châu, Phạm Đỗ Thành, Đào Trần Lâm, Lê Minh Đức, Nguyễn Khánh Vinh…
4 – Các bạn trong ngành Tư pháp.
Các luật sư như: Lê Sỹ Giai (chết trong trại tù Chí Hòa), Đặng Như Kỳ, Nguyễn Hữu Lành, Đàm Quang Đôn (ba anh đều mất trên biển lúc vượt biên), Lý Quốc Sỉnh (mất ở Sài Gòn), Nguyễn Hữu Hiệu, Trần Tấn Thái, Ngô Mạnh Tòng, Phạm Đình Đạm, Nguyễn Hữu Thi, Phạm Nam Sách, Nghiêm Xuân Hồng, Nguyễn Đăng Thiện (các anh đều mất ở Mỹ) …
Các thẩm phán như: Dương Lân, Trịnh Nhân Kính, Nguyễn Sỹ Hiệp, Nguyễn Hữu Hùng (các anh đều mất ở California), Hùynh Văn Ngãi, Tô Lai Chánh, Vương Quốc Cường (ba anh đều mất tích lúc vượt biên)…
5 – Các bạn cùng ở trại tù Hàm Tân Phan Thiết.
Có hai người bạn tù chính trị qua đời ngay ở trại Hàm Tân năm 1994 – 95, đó là các anh Trần Phước Huệ và Lê Nghiêu.
Có ít nhất ba người bạn tù chính trị mà qua đời ở Việt nam, đó là Nguyễn Quốc Sủng, Phạm Thế Công và Thầy Nguyễn Ngọc Đạt (Hòa Thượng Thích Huệ Đăng). Và hai nhà thơ qua đời tại Mỹ, đó là Mai Trung Tĩnh và Vương Đức Lệ.
6 – Các bạn cùng họat động xã hội trước năm 1975.
Các bạn cùng họat động trong Chương trình Phát triển Cộng đồng Quận 6, 7, 8 Saigon mà đã ra đi như: Lương Văn Tròn, Nguyễn Trọng Khánh, Trần Kim Hoa, Đặng Kỳ Trân, Nguyễn Ngọc Phan, Nguyễn Văn Bọt, Nguyễn Ngọc Thạch, Nguyễn Hữu Phương…
Các bạn họat động trong Phong trào Thanh Niên Thiện Chí mà đã ra đi, thì con số quá nhiều, tôi chỉ xin ghi lại một ít người tiêu biểu mà thôi, cụ thể như sau: Chị Phạm Thị Thân (nha sĩ), anh Trần Trung Ru (Hướng Đạo), anh Tô Thế Liệu (giáo sư), Nguyễn Hữu An (kiến trúc sư), anh Trần Hữu Hải (chuyên viên quản trị), anh Trần Huy Phong (Việt Võ Đạo)…
* * *
Số bạn đã ra đi thì quá nhiều, nên trong bài ghi ngắn này, tôi chỉ có thể kê khai một số trường hợp điển hình mình biết chắc chắn mà thôi. Các bạn hết thảy đều để lại trong tôi nhiều kỷ niệm trong sáng tốt đẹp.
Xin cầu chúc các bạn luôn thanh thản an vui nơi cõi Vĩnh Hằng.
Costa Mesa, Mùa Vu Lan Nhâm Thìn 2012
Đoàn Thanh Liêm
