Trần Phong Vũ
Vào những ngày cuối trung tuần tháng 2-2025, nhà truyền thông trẻ Lê Minh đã đưa lên mạng link Video(*) của anh tường thuật lại bầu không khí căng thẳng tột độ của các đại biểu cấp cao tại Hội nghị An ninh Âu châu ở Munich, Đức Quốc từ hôm 14 đến 16, sau khi nghe bài phát biểu gay gắt nhắm vào liên minh Âu Châu của Phó TT Hoa Kỳ J.D Vance.
Mở đầu bản tường trình, Lê Minh nói:
“Hãy tưởng tượng tình huống khó xử này. Đó là khi bạn ở trong một hội nghị trang trọng gồm toàn các nhân vật tai to mặt lớn. Sau nhiều bài phát biểu và những tràng pháo tay, người ta kỳ vọng vị đại biểu quan trọng nhất sẽ đọc một bài diễn văn ca ngợi hội nghị hay ít nữa là thúc đẩy chủ trương chung của họ”.
Nhưng rồi, mọi chuyện đã đảo ngược hoàn toàn. Lê Minh nói tiếp:
“Tuy nhiên, mọi kỳ vọng đều tan vỡ! Vị đại biểu càng phát biểu thì bầu không khí hội nghị càng căng thẳng. Có người tái mặt, người khác đỏ mặt. Có người không giấu được vẻ tức giận vì dường như tất cả đều cảm thấy bị soi trúng tim gan. Sau 18 phút, bài diễn văn kết thúc, hội trường gần như im ắng lạ thường, chỉ có vài tiếng vỗ tay rời rạc cất lên”.
Dưới mắt người quan sát:
Trong video đăng tải trên mạng xã hội, ông Heusgen chia sẻ rằng hội nghị này ban đầu được hình thành như một sự kiện xuyên Đại Tây Dương. Tuy nhiên, sau bài phát biểu của Phó Tổng thống Mỹ J. D. Vance, Heusgen lo ngại các giá trị chung giữa các quốc gia tham dự đã không còn được như trước nữa.
Tràn ngập hội nghị là một không khí vừa bẽ bàng vừa thù nghịch. Ông Heusgen, Chủ tịch hội nghị bật khóc khi tuyên bố bế mạc sự kiện và phải cần đến một cái ôm mới lấy lại được bình tĩnh. Sự việc này vừa bộc hiện trong Hội Nghị An Ninh Munich, diễn ra từ ngày 14 đến ngày 16 tháng 2 năm 2025. Vị đại biểu quan trọng đọc bài phát biểu gây tranh cãi là Phó Tổng thống Mỹ J.D. Vance.
Màn hình Video xuất hiện đề mục:
Châu Âu Đã Đánh Mất Những Giá Trị Cốt Lõi Về Tự Do Dân Chủ
Từ góc nhìn bi quan ấy, Lê Minh bắt đầu tóm lược nội dung bài phát biểu của ông Vance. Anh nói:
Bắt đầu bài phát biểu, Ông Vance mở lời chào hỏi và thể hiện tâm tình liên đới về sự mất mát của nước Đức sau vụ chiếc xe của người nhập cư Afghanistan đâm vào đám đông, làm bị thương 30 người và 2 mẹ con tử vong ngay trước ngày khai mạc hội nghị an ninh Munich.
Và bây giờ là trọng tâm những đoạn trọng yếu nhất trong bài phát biểu của Phó TT Mỹ:
“Tất nhiên, chúng ta tập trung tại hội nghị này để thảo luận về an ninh và thông thường chúng ta muốn nói đến các mối đe dọa đối với an ninh bên ngoài của chúng ta. Tôi thấy rất nhiều, rất nhiều nhà lãnh đạo quân sự vĩ đại tụ họp ở đây hôm nay. Chính quyền Trump rất quan tâm đến an ninh Châu Âu và tin rằng chúng ta có thể đạt được một giải pháp hợp lý giữa Nga- Ukraine và chúng tôi cũng tin rằng điều quan trọng trong những năm tới là Châu Âu phải hành động mạnh mẽ để tự bảo vệ mình.
Tuy nhiên, mối đe dọa mà tôi lo lắng nhất đối với Châu Âu không phải là Nga, không phải là Trung Quốc, không phải bất kỳ tác nhân bên ngoài nào khác. Điều tôi lo lắng là mối đe dọa từ bên trong, sự thoái lui của Châu Âu khỏi một số giá trị cơ bản nhất của mình, các giá trị chung với Hoa Kỳ. Nói về định nghĩa tự do ngôn luận của phương Tây, lòng bao dung đã dần bị chệch hướng như thế nào”.
Lê Minh cho rằng:
Các nhà lãnh đạo Châu Âu nhóm họp tại Munich để tìm giải pháp đối phó với những mối đe dọa bên ngoài. Nhưng, ông Vance cho rằng đó chưa là điều đáng ngại bằng mối đe dọa từ bên trong, nói rõ hơn, từ chính Châu Âu. Ông đã dẫn ra một số sự kiện cụ thể khi tiếp tục bài phát biểu rằng, “Tôi đã bị ấn tượng khi một cựu ủy viên Châu Âu đã lên truyền hình gần đây và tỏ ra vui mừng khi chính phủ Romania vừa hủy bỏ toàn bộ cuộc bầu cử”.
Ông cảnh báo rằng nếu mọi việc không diễn ra theo kế hoạch, điều tương tự cũng có thể xảy ra ở Đức quốc. Theo quan điểm của Phó Tổng thống Hoa Kỳ, điều này gây sốc cho đôi tai người Mỹ. Ông Vance nhấn mạnh, “trong nhiều năm, chúng ta đã được cho biết rằng mọi thứ chúng ta tài trợ và hỗ trợ đều nhân danh các giá trị dân chủ chung của chúng ta”.
“Mọi thứ từ chính sách Ukraine đến kiểm duyệt kỹ thuật số của chúng ta đều được coi là bảo vệ nền dân chủ. Nhưng khi chúng ta thấy các tòa án Châu Âu hủy bỏ các cuộc bầu cử và các quan chức cấp cao đe dọa hủy bỏ các cuộc bầu cử khác, chúng ta nên tự hỏi liệu chúng ta có đang tự đặt mình vào một tiêu chuẩn cao phù hợp hay không? Và tôi nói chúng ta, vì về cơ bản tôi tin rằng chúng ta là cùng một xuồng.”
Chúng ta phải làm nhiều hơn là chỉ nói về các giá trị dân chủ. Chúng ta phải sống theo các giá trị đó. Bây giờ trong ký ức sống động của nhiều người trong số các bạn trong căn phòng này, chiến tranh lạnh đã định vị những người bảo vệ nền dân chủ chống lại các thế lực chuyên chế hơn nhiều trên lục địa này. Và hãy xem xét phe trong cuộc chiến đó đã kiểm duyệt những người bất đồng chính kiến, đã đóng cửa các nhà thờ, đã hủy bỏ các cuộc bầu cử. Họ có phải là những người tốt không? Chắc chắn là không.
Và tạ ơn Chúa vì họ đã thua cuộc trong chiến tranh lạnh. Họ thua vì họ không coi trọng hay tôn trọng tất cả những phước lành phi thường của tự do, để mặc tình gây bất ngờ, mặc tình phạm sai lầm, và mặc tình phát minh hay xây dựng.
Hóa ra bạn không thể ra lệnh cho sự đổi mới hay sáng tạo, cũng như bạn không thể ép buộc mọi người phải nghĩ gì, cảm thấy gì, hoặc tin gì. Và chúng tôi tin rằng, những điều đó chắc chắn có liên quan. Và thật không may, khi tôi nhìn vào châu Âu ngày nay, đôi khi không rõ điều gì đã xảy ra với một số người chiến thắng trong cuộc chiến tranh lạnh?”
Với thái độ tự tin, ông Vance xác quyết:
“Nếu bạn chạy đua vì sợ chính những cử tri của mình, thì nước Mỹ không thể làm gì cho bạn được. Tôi nhìn về Brussels, nơi các ủy viên ủy ban EU cảnh báo công dân rằng họ có ý định đóng cửa mạng xã hội trong thời kỳ bất ổn dân sự, ngay khi họ phát hiện ra những gì họ cho là nội dung thù hận. Hoặc chính đất nước này, nơi cảnh sát đã tiến hành các cuộc đột kích vào những công dân bị nghi ngờ đăng các bình luận chống nữ quyền trực tuyến, như một phần của cuộc chiến chống lại sự kỳ thị phụ nữ trên Internet”.
Tôi nhìn vào Thụy Điển, nơi mà hai tuần trước, chính phủ đã kết án một nhà hoạt động Cơ Đốc Giáo vì tham gia vào vụ đốt kinh Quran, dẫn đến cái chết của bạn mình. Và như thẩm phán trong vụ án của ông ta đã lưu ý một cách lạnh lùng, luật pháp của Thụy Điển được cho là bảo vệ quyền tự do ngôn luận thực tế không cấp, và tôi đang trích dẫn một giấy thông hành miễn phí để làm, hoặc nói bất cứ điều gì mà không có nguy cơ xúc phạm đến nhóm người có đức tin đó. Và có lẽ điều đáng lo ngại nhất là tôi hướng đến những người bạn rất thân thiết của chúng ta, Vương quốc Anh, nơi mà sự thoái lui khỏi các quyền lương tâm đã đặt các quyền tự do cơ bản của người Anh theo đạo, nói riêng, vào tầm ngắm”.
“Hơn hai năm trước, chính phủ Anh đã buộc tội Adam Smith-Connor, một bác sĩ vật lý trị liệu 51 tuổi và là cựu chiến binh lục quân, về tội ác tày đình là đứng cách một phòng khám phá thai 50 mét và cầu nguyện thầm lặng trong 3 phút, không cản trở bất kỳ ai, không tương tác với bất kỳ ai, chỉ thầm lặng cầu nguyện một mình. Sau khi lực lượng thực thi pháp luật Anh phát hiện ra ông ta và yêu cầu được biết ông ta đang cầu nguyện điều gì, Adam chỉ trả lời đơn giản, đó là thay mặt cho đứa con chưa chào đời của ông. Ông ta và bạn gái cũ đã phá thai nhiều năm trước.
cầu nguyện âm thầm bị cảnh sát bắt
Bây giờ các cảnh sát không hề lay chuyển. Adam bị kết tội vi phạm luật vùng đệm mới của chính phủ. Luật này coi việc cầu nguyện thầm lặng và các hành động khác có thể ảnh hưởng đến quyết định của một người trong phạm vi 200 mét, tính từ cơ sở phá thai là phạm pháp.
Ông ta bị kết án phải trả hàng nghìn bảng Anh chi phí pháp lý cho bên công tố. Bây giờ, tôi ước gì mình có thể nói rằng đây là một sự may rủi, một ví dụ điên rồ, một lần duy nhất về một luật được viết tệ, được ban hành chống lại một người duy nhất. Nhưng không!
Vào tháng 10 năm ngoái, chỉ vài tháng trước, chính quyền Scotland đã bắt đầu phân phát thư cho những công dân có nhà nằm trong cái gọi là khu vực tiếp cận an toàn, cảnh báo họ rằng ngay cả việc cầu nguyện riêng tư trong nhà riêng của họ cũng có thể vi phạm pháp luật. Đương nhiên, chính quyền đã kêu gọi độc giả báo cáo bất kỳ công dân nào bị nghi ngờ phạm tội tư tưởng ở Anh và trên khắp châu Âu”.
Tạm ngưng lập lại nguyên văn phát biểu của ông J. D. Vance, Lê Minh dựa vào nội dung những gì ông phát biểu để nối tiếp phần tường trinh của anh. Theo đó:
Ông Vance đã cảnh báo một hiện tượng đã diễn ra trên khắp châu Âu, đó là sự kiểm duyệt, là sự cấm đoán với tự do ngôn luận, tín ngưỡng và tôn giáo, cũng như cấm đoán sự tự do biểu đạt thái độ của người dân đối với những giá trị mới của cánh tả phương Tây như là chủ nghĩa nữ quyền, văn hóa hủy bỏ, v.v… Chẳng hạn, chính quyền Romania đã hủy bỏ toàn bộ cuộc bầu cử của người dân nước này, với những nghi ngờ thiếu vững chắc về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử.
Hành động này của chính quyền Romania được quan chức EU cổ vũ, và có thể đe dọa đối với cuộc bầu cử ở Đức sắp tới, nếu chúng không theo kế hoạch. Kế hoạch nào? Bởi kế hoạch bầu cử của người dân Romania đã bị phá vỡ rồi. Hoặc ở Bruxelles, Bỉ, nơi EU đóng trụ sở chính, EU cảnh báo công dân rằng họ có ý định đóng cửa mạng xã hội trong thời kỳ bất ổn dân sự, ngay khi họ phát hiện ra những gì họ cho là nội dung thù hận.
Tương tự như việc cảnh sát Bỉ đã tiến hành các cuộc đột kích vào những công dân bị nghi ngờ đăng các bình luận chống nữ quyền trực tuyến. Chỉ chống nữ quyền trên mạng mà đã gặp rắc rối với cảnh sát rồi. Những việc này liên quan đến đạo luật dịch vụ kỹ thuật số của EU, DSA, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 25 tháng 8 năm 2023, nhắm đến việc kiểm duyệt nội dung trực tuyến, cụ thể như trên các mạng xã hội mà được xem là thông tin nhạy cảm nhắm đến xu hướng giới tính đặc biệt, tôn giáo, sắc tộc, chính trị, v.v… Chính vì vậy, sau khi tỷ phú Elon Musk mua Twitter với lời cam kết sẽ phá bỏ hệ thống kiểm duyệt của công ty này, thì cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã kêu gọi EU sử dụng đạo luật dịch vụ kỹ thuật số để buộc kiểm duyệt những công dân Mỹ đồng hương của bà. Và nhân vật ở Liên Âu đáp ứng yêu cầu này là Ủy viên Thierry Breton, người Pháp, người đã lãnh đạo các nỗ lực của EU nhằm kiểm soát ngôn luận bằng các biện pháp hà khắc theo đạo luật dịch vụ kỹ thuật số.
Chính ông Ủy viên EU Thierry Breton vào tháng 8 năm 2024 đã bị cáo buộc cố gắng can thiệp vào quá trình bầu cử của Hoa Kỳ bằng cách gửi một lá thư cho Elon Musk, giám đốc điều hành của X, yêu cầu ông kiểm duyệt ông Donald Trump trong cuộc trò chuyện trực tiếp theo lịch trình của họ. Ở nước Anh, chỉ cần đứng cách phòng khám phá thai gần hơn 200 mét mà cầu nguyện thầm lặng, không cản trở, không tương tác với bất kỳ ai, cũng có thể bị kết tội vi phạm luật vùng đệm mới của chính phủ, và sẽ mất hàng nghìn bảng Anh cho chi phí pháp lý. Ở Scotland còn tệ hơn nữa, dẫu là thực hành tín ngưỡng trong nhà riêng của mình, nhưng vì ngôi nhà nằm trong khu vực tiếp cận an toàn, tức là vẫn bị coi là có thể gây ảnh hưởng đến quyết định của người khác, và thế là phạm pháp.
Có chuyện gì đang diễn ra ở châu Âu, quê hương của tự do vậy? Khi những giá trị cốt lỏi của họ là tự do nguồn luận và biểu đạt, tự do thực hành tín ngưỡng đã bị xâm phạm thô bạo và tiến tới xóa bỏ hoàn toàn. Mọi việc phải tuân theo kế hoạch. Như lời của cựu ủy viên Liên Âu mà Vance đã dẫn, mọi người bị ép buộc phải suy nghĩ, cảm nhận, tin tưởng theo văn hóa cánh tả phương Tây.
Đó là gì? Chẳng hạn như văn hóa hủy bỏ cancel control, văn hóa thức tỉnh woke, rồi DEI, đa dạng công bằng hòa nhập, chống phân biệt chủng tộc, tín ngưỡng giới tính v.v… Vance nhắc lại về thời kỳ chiến tranh lạnh, trong đó phương Tây là lá cờ đầu của tự do chống lại các thế lực chuyên chế như Liên Xô trên cùng lục địa, những thế lực đã kiểm duyệt tư tưởng, đã đóng cửa các nhà thờ, đã hủy bỏ các cuộc bầu cử.
Vance hỏi rằng, Họ có phải là những người tốt không? Và sau đó tự trả lời, chắc chắn là không.
Nhớ lại cuộc chiến tranh lạnh giữa hai khối mạnh nhất hoàn cầu khi đó, trên bề mặt là tranh giành ảnh hưởng, đất đai, dân số, nhưng thực chất là cuộc đấu tranh về hệ giá trị.
Thế mà châu Âu ngày nay đang trên đường trở thành những gì họ đã từng chống đối và chiến thắng trong chiến tranh lạnh. Họ đang đồng nhất với cựu thù của mình trong cùng một hệ giá trị. Đến ngày nay, khi các nước EU đã trở nên giống Liên Xô rồi, thì còn chống Nga làm gì nữa? Vance chỉ trích sự giả dối của các quốc gia EU này khi yêu cầu viện trợ quân sự ngày càng lớn hơn, nhân danh các giá trị dân chủ chung của chúng ta.
Thật không? Họ còn nói hay sao? Vance nói rằng, Romania đã thẳng thừng hủy bỏ kết quả của một cuộc bầu cử tổng thống dựa trên những nghi ngờ mong manh của một cơ quan tình báo và áp lực rất lớn từ các nước láng giềng lục địa. Bây giờ, theo tôi hiểu, lập luận là thông tin sai lệch của Nga đã làm ảnh hưởng đến cuộc bầu cử của Romania. Vâng, nhưng tôi muốn yêu cầu những người bạn châu Âu của mình có một số quan điểm.
Bạn có thể tin rằng, việc Nga mua quảng cáo trên mạng xã hội để tác động đến cuộc bầu cử của bạn là sai. Chúng tôi chắc chắn là vậy. Bạn thậm chí có thể lên án điều đó trên trường thế giới. Nhưng nếu nền dân chủ của bạn có thể bị phá hủy chỉ bằng vài trăm nghìn đô la quảng cáo kỹ thuật số từ một quốc gia nước ngoài, thì ngay từ đầu, nền dân chủ đó đã không thực sự mạnh mẽ. Một nền dân chủ tại châu Âu lại đến mức yếu ướt mong manh đến thế sao? Vance thừa nhận nước Mỹ, đã có lúc cũng đã từng như châu Âu hiện tại, thậm chí còn cấp tiến và cực đoan hơn nữa.
Ông J. D. Vance phát biểu tiếp,
“Vì lợi ích của sự thật, tôi thừa nhận rằng đôi khi những tiếng nói lớn nhất đòi kiểm duyệt không đến từ bên trong châu Âu, mà từ chính đất nước tôi, nơi chính quyền trước đã đe dọa và bắt nạt các công ty truyền thông, xã hội kiểm duyệt cái gọi là thông tin sai lệch. Thông tin sai lệch, chẳng hạn như ý tưởng rằng virus corona có khả năng đã rò rỉ từ một phòng thí nghiệm ở Trung Quốc, chính phủ của chúng tôi đã khuyến khích các công ty tư nhân làm im lặng những người dám thốt ra cái điều mà hóa ra lại là sự thật hiển nhiên.
Vì vậy, hôm nay tôi đến đây không chỉ để quan sát, mà còn để đưa ra lời đề nghị. Và cũng giống như chính quyền Biden có vẻ tuyệt vọng muốn mọi người im lặng vì họ nói lên suy nghĩ của mình, thì chính quyền Trump sẽ làm ngược lại. Và tôi hy vọng rằng chúng ta có thể cùng nhau làm việc đó.
Ở Washington, có một cảnh sát trưởng mới trong thị trấn, và dưới sự lãnh đạo của ông Donald Trump, chúng tôi có thể không đồng tình với quan điểm của bạn, nhưng chúng tôi sẽ đấu tranh để bảo vệ quyền của bạn được đưa ra quan điểm của mình ở nơi công cộng”.
Tiêu đề mới được post trên màn hình:
Quyền Tự Do Ngôn Luận Ở Phương Tây & Tinh Thần Bao Dung Của Quân Tử Ở Phương Đông – Cả hai đều Bị Đe Dọa
Và bây giờ là lời bàn với những chứng liệu cụ thể, cổ kim và rất thời sự của Lê Minh.
Tự do ngôn luận đã là một thứ quyền cốt lõi trong văn hóa phương Tây từ thời cận đại, với những nhà tư tưởng châu Âu từ thế kỷ 17 như John Milton, John Locke, người Anh, Baruch Spinoza, người Hoà Lan và Pierre Bayle, người Pháp.
Vào thế kỷ 18, ý tưởng về tự do ngôn luận đã được thảo luận bởi các nhà tư tưởng trên khắp phương Tây, đặc biệt là các triết gia Pháp như Denis Diderot, Baron de Hobart và Claude-Adrien Helvetius. Nhà triết học người Anh John Stuart Mill, 1806-1873 lập luận rằng nếu con người không có tự do thì không thể có tiến bộ về khoa học, luật pháp hay chính trị. Theo đó, Mill yêu cầu việc tự do thảo luận và nêu ý kiến.
Tác phẩm Bàn Về Tự Do của Mill, xuất bản năm 1859, đã trở thành một sự phòng thủ kinh điển cho quyền tự do ngôn luận. Nhà văn người Anh vào thế kỷ 19-20 là Evelyn Beatrice Hall, đã có một phát biểu mà sau này thường xuyên được trích dẫn để mô tả nguyên tắc của tự do ngôn luận. “Tôi không đồng ý với những gì bạn nói, nhưng tôi sẽ bảo vệ đến cùng quyền bạn được nói điều ấy cho dù phải chết”.
Tất nhiên, tự do ngôn luận không đồng nghĩa với việc phát ngôn vô trách nhiệm hay cố tình nói sai sự thật để gây hại cho người khác, chẳng hạn như là bịa đặt của truyền thông dòng chính nước Mỹ về vụ Nga giúp ông Trump lên làm tổng thống Mỹ trong kỳ bầu cử năm 2016.
Trong văn hóa Á Đông thời xưa, người quân tử kín đáo còn phát ngôn cẩn trọng và có trách nhiệm hơn nữa. Song, cũng không thiếu lòng bao dung đối với ý kiến của tha nhân. Chẳng hạn như vào 2.500 năm trước, Đức Khổng Tử từng nói “Quân tử hòa nhi bất đồng, tiểu nhân đồng nhi bất hòa”. Tạm hiểu rằng người quân tử có thể không đồng ý nhưng hòa hợp với mọi người, còn kẻ tiểu nhân ngoài mặt giả như đồng thuận nhưng bên trong bất hòa, thậm chí tính kế mưu hại người khác.
Văn hóa quân tử ấy đã giúp xã hội Trung Hoa truyền thống đề cao lòng bao dung, sự hòa hợp và nhờ vậy trường tồn trong 2.000 năm, cho đến giữa thế kỷ trước. Trung Nam Hải ngày nay có được mức độ bao dung ấy hay không? Hỏi chính là trả lời vậy. Cho nên có thể nói rằng từ sau năm 1949, Trung Quốc mới đã không còn văn hóa quân tử này nữa.
Ồ, vậy mà mới gần đây lại nảy nòi ra được một người quân tử giữa lòng Trung Nam Hải mới kỳ, đó là quân tử Vương Nghị.
Vương Nghị
Phát biểu cũng tại Hội nghị An ninh Munich ngày 14 tháng 2, ông Vương Nghị, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố nước này sẽ chơi đến cùng nếu Mỹ kiên quyết gây sức nép, dù Bắc Kinh không muốn điều đó. Ông cũng trích dẫn nhiều cổ ngữ Trung Quốc, trong đó có một câu trong kinh dịch đó là “Thiên hành kiện, quân tử dĩ tự cường, bất tức”. Tạm hiểu là trời vật động mạnh mẽ, người quân tử nên noi theo mà cố gắng không ngừng. Ông ngạo nghễ nói với các phóng viên, “những câu này nếu khó dịch thì các bạn có thể nhờ Deepseek trợ giúp”. Nhưng thưa ông, “Deepseek, dẫu có tối tân đến mấy, vẫn chỉ là một cái máy, làm sao nó hiểu nổi nội hàm thâm sâu của thánh nhân?!”.
Người quân tử thấu hiểu văn hóa truyền thống, không phát ngôn lầm lẫn như thế. Và ông Vương Nghị vẫn còn dẫn thiếu vế sau của câu nói này, đó là “Địa thế khôn, quân tử dĩ hậu đức tải vật”. Tạm dịch là, Đất có tính nhu hòa, người quân tử lấy đức dày để nâng đỡ vạn vật.
Đất có tính bao dung, như là Lòng Mẹ, với năng lực tải chứa bao la, nên đất không chối bỏ vật gì trên đất. Người quân tử yêu cầu cao ở mình để nỗ lực tự cường không ngừng nghỉ, nhưng lại bao dung với người, nâng đỡ con người và vạn vật. Đó là đức dày của người quân tử, như là Đất Mẹ vậy.
Tiếp theo Lê Minh nêu lên câu hỏi:
Trung Nam Hải ngày nay có lòng bao dung quân tử ấy với Tân Cương, Tây Tạng, Giáo hội Công giáo, Pháp Luân Công và với chính người dân của mình hay không?
Người quân tử sẽ không vì một lời nói thẳng thắn, một góp ý chân thành tự đáy lòng, dẫu có trái tai mà giam cầm đầy đoạ người khác. Cũng như nếu châu Âu ngày nay có tự do ngôn luận thật sự, thì những lời của Vance không gặp phải sự ghẻ lạnh hay chống đối của các lãnh đạo châu Âu trong và ngoài hội nghị.
Như nghe tiếng sét nổ trên đầu, các nhà lãnh đạo châu Âu ban đầu ngây người ra, rồi sau đó họ phản đối, thậm chí gay gắt. Chẳng hạn như, Vance bị gọi là quả bóng phá hoại, một viên chức ngoại giao của Đức thì tuyên bố, tất cả những điều này thật điên rồ và đáng lo ngại. Ông ấy lên lớp làm bẽ mặt chúng tôi, không khí trong khán phòng giống hết như khi ông Putin phát biểu năm 2007.
Boris Pistorius
Phát biểu sau ông Vance, Bộ trưởng Quốc phòng Đức. Boris Pistorius nói việc Phó Tổng thống Mỹ chỉ trích các nước châu Âu và bày tỏ sự ủng hộ với phe cực hữu là không thể chấp nhận. Mark Berman, giám đốc chương trình châu Âu, Nga và Âu Á tại Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế CSIS, bình luận bài phát biểu của ông Vance thể hiện rằng Mỹ đang dương oai diễu võ với châu Âu. Ở châu Âu dường như chỉ có mỗi Thụy Sĩ đồng tình với bài phát biểu này.
Karin Keller-Sutter
Trong cuộc phỏng vấn được đăng trên tờ báo tiếng Pháp Le Times vào thứ Bảy ngày 15 tháng 2, Tổng thống thụy sĩ Keller-Sutter tuyên bố rằng, “Vance đã nói về các giá trị tự do cần phải được bảo vệ. Những điều này bao gồm các giá trị như tự do và cơ hội cho mọi người bày tỏ ý kiến của mình. Đó là lời kêu gọi dân chủ trực tiếp. Đó là cách bạn có thể đọc nó”. Bà nói về tờ báo.
Về mặt này, bà Keller-Sutter cho biết, bình luận của Vance theo một nghĩa nào đó rất Thụy Sĩ. Dẫu họ có phát biểu thế nào, thì thực tế ở châu Âu đang chứng minh lời Vance nói là sự thật.
Với tiêu đề:
Quay Trở Về Giá Trị Cốt Lõi Mới Làm Châu Âu Vĩ Đại Trở Lại
Lê Minh mượn trong phần 3 bộ phim Bố Già (The Godfather) một đoạn hội thoại đặc biệt giữa bố già Michael Corleone và người vợ đã ly dị là Kay Adams, để từ đấy đưa ra những suy tư cuối cùng của anh.
Michael Corleone: “Anh đã dành cả cuộc đời để bảo vệ con trai mình. Anh đã dành cả cuộc đời để bảo vệ gia đình mình”.
Kay Adams: “Hãy lý trí ở đây, Michael. Ý em muốn nói, đó là điều quan trọng của anh, phải không? Lý trí được hỗ trợ bởi tội giết người?.
Michael Corleone: “Ôi, Chúa ơi, em ghét anh, em ghét anh”.
Kay Adams: “Không, em không ghét anh, Michael. Em khiếp sợ anh”.
Michael Corleone: “Anh đã làm những gì có thể, Kay, để bảo vệ tất cả mọi người khỏi những điều kinh hoàng của thế giới này”.
Kay Adams: “Nhưng anh đã trở thành nỗi kinh hoàng của em”.
Nhà truyền thông trẻ suy nghĩ:
Nếu nỗ lực để bảo vệ gia đình mình của Michael Corleone khỏi những điều đáng sợ của thế giới đã biến anh thành một kẻ đáng sợ hơn cả, thì đó không phải là thành công, mà là thất bại toàn diện. Bởi vì anh đã trở thành những kẻ mà anh từng coi thường và căm ghét. Cũng như châu Âu đã từng nỗ lực để bảo vệ giá trị tự do dân chủ của mình khỏi Nga Xô.
Nhưng nếu như cuối cùng châu Âu lại trở nên không có nhiều khác biệt với Nga Xô và Trung Quốc, thì châu Âu chống Nga và Trung Quốc vì lý do gì?
Nước Mỹ không lâu trước đây đã từng như vậy, nhưng nước Mỹ ngày nay đang dần quay trở lại với những giá trị cốt lõi về tự do dân chủ của phương Tây và những giá trị bảo thủ truyền thống.
Bởi vậy, nước Mỹ hiện nay và châu Âu là đồng sàng dị mộng, đồng minh trên danh nghĩa nhưng có khoảng cách về hệ giá trị. Bởi vậy, ông Chủ tịch Hội Nghị An Ninh Munich mới nói rằng ông lo ngại các giá trị chung giữa các quốc gia tham gia đã không còn được như trước.
Trước khi kết thúc, anh nêu lên hai câu hỏi:
Đâu là con đường chính đáng để theo đuổi?
Chung nhau điều tệ hại thì có gì tốt?
Rồi tự trả lời:
–Thay vì những giọt nước mắt cay đắng của Chủ tịch Christoph Huesgen, lẽ ra khi bế mạc hội nghị cùng với sự phản đối của phương Tây, thì lúc này nên là sự bừng tỉnh của toàn thể châu Âu và một động lực mạnh mẽ để cùng nước Mỹ quay trở lại với những giá trị truyền thống đã làm nên văn minh cận đại của cựu lục địa này.
Vài nhận định trước khi đóng lại bài viết.
Phải thú nhận rằng, nếu không có bài phát biểu kiên cường, can đảm, “thẳng ruột ngựa” của ông J. D. Vance, mãi mãi tôi vẫn còn u mê không hiểu gì về những thay đổi kinh hoàng trong não trạng của chính giới Âu Châu, cách riêng Pháp quốc. Tôi nhấn mạnh nước Pháp vì đây là quốc gia dẫn đầu về những ý niệm Nhân Quyền, Dân Chủ, Tự Do, những từ kép viết Hoa.
Người bình dân Việt Nam có câu “thuốc đắng đã tật, sự thật mất lòng”. Liều thuốc tuy đắng đót, không dễ uống, nhưng lại có tác dụng chữa lành bệnh tật. Cũng thế, những lời nói thẳng, nói thật, tuy khó lọt tai, mấy ai thích nghe, nhưng trong nhiều trường hợp nó giúp cải hóa lòng người. Tuy nhiên trong ngôn ngữ của các chính trị gia, các nhà ngoại giao tuồng như không có chỗ cho câu nói trên đây! Bởi vì đâu đó trong nhân gian thường truyền tụng câu nói cửa miệng “Chính trị, Ngoại giao là một trường ăn gian, nói dối!”
Thành ra những người làm chính trị mà kiên cường, bộc trực, “thẳng ruột ngựa” nghĩ sao nói vậy, thích gì làm nấy, dù với ý ngay lành như Tổng thống Donald Trump, Phó Tổng thống J. D, Vance, Tỷ phú Elon Musk, thường dễ bị người đời chê bai, xa lánh.
Có điều khi Vàng & Thau đã được thử lửa thì kết cuộc mọi chuyện sẽ khác.
Nhìn lại cuộc thử lửa cam go, khốc liệt mà ông Trump trải nghiệm sau nhiệm kỳ đầu người ta thấy gì? Hai lần bị đàn hạch. Cả chục lần bị Phù Thủy săn lùng phải “vác chiếu ra Tòa”, hao tâm, tổn trí, phí phạm tiền tài. Một lần bị nhắm bắn vào màng tang nhưng sớt nhẹ vành tai, và vài lần bị mưu sát hụt. Nhưng cuối cùng, tất cả đều tai qua nạn khỏi. Sau thắng lợi vẻ vang trong cuộc bầu cử ngày 5-11-2024, ông Donald Trump thênh thang bước vào Toà Bạch Ốc.
Và đấy chính là điều khác, giữa người hiền lương và phường gian ác.
Cũng trong chiều hướng ấy, sớm muộn, những lời cảnh giác dù khắc nghiệt nhưng chân thành của Phó Tổng thống J. D. Vance cũng sẽ giúp Liên Minh Âu Châu tỉnh ngộ.
Nam California Thứ Tư, ngày 26-2-2025
Trần Phong Vũ
*video: https://www.youtube.com/watch?v=aY8s8k-UZzk
