Đối với Trump’s Tariff, mùng 2 tháng 4, là “Ngày giải phóng” Hoa Kỳ thoát nạn các quốc gia khác đã “lừa đảo” nước Mỹ – ngày mà ông Trump dự định sẽ công bố mức thuế quan tiếp theo, với quan niệm bất kỳ mức thuế quan mới nào cũng đều công bằng “có đi có lại”. Về phần csVN, tuy ông Trump chưa đưa ra quyết đinh gì, nhưng báo động “không lành” vẫn có thể thành sự thật.
Chiều thứ Tư, 26 tháng 03, trong quyết định “leo thang đáng kể”, Tổng Thống Trump muốn phát triển ngành sản xuất ô-tô ngay tại nước Mỹ, đã công bố mức thuế 25% đối với tất cả các loại ô-tô được vận chuyển từ nước khác vào Hoa Kỳ. Mức thuế 25% được cộng vào mức thuế hiện hành, và có hiệu lực lúc 12:01 sáng, ngày 3 tháng 4 theo giờ miền Đông. Đối với các bộ phận phụ nhập cảng vào Hoa Kỳ như: động cơ, hộp số, bộ phận truyền động và linh kiện điện tử. . . thuế quan sẽ có hiệu lực một tháng sau, tức ngày mùng 03 tháng 5. Nội Các Trump ước tính sẽ thu được 100 tỷ Mỹ kim tiền thuế hàng năm về riêng việc này.
Khi ký quyết định tăng thuế lên ô-tô nhập cảng, TT Trump nói với phóng viên có mặt tại Phòng Bầu Dục. “Nếu ô-tô được sản xuất tại Hoa Kỳ, thì hoàn toàn không có thuế quan.” Đây là cơ hội “mở cửa” để chào đón các công ty sản xuất ô-tô lập nhà máy tại nước Mỹ.
Việc áp dung thuế nhập cảng xe và phụ tùng đưa đến lo ngại sớm của một số nhà quan sát ngoại thương cho rằng, giá xe nhập cảng sẽ tăng trung bình từ 3,000.00 – 7,000.00 Mỹ kim mỗi chiếc xe tùy loại.
Ngay lập tức, hãng thông tấn AP đánh đi bản tin từ Frankfurt, Đức quốc, mô tả rằng: Bất kể Hoa Kỳ thu được lợi lộc gì từ mức thuế 25% của Tổng thống Donald Trump đối với ô-tô nhập cảng – các nhà sản xuất ô-tô trên toàn thế giới đang chuẩn bị gánh chịu rất nhiều đau đớn, xót xa cho công nhân chuyên ngành của họ.
Từ Nhật Bản, Đại Hàn đến Mexico, Canada và khắp Âu châu, các nhà sản xuất ô-tô, động cơ máy nổ, hộp số hay linh kiện điện tử . . . hiện sử dụng hàng triệu thợ chuyên ngành, mà sinh kế của tầng lớp công nhân này phụ thuộc vào người mua các loại xe tại Hoa Kỳ, một thị trường nhập cảng xe ô-tô có hạng trên thế giới; hiện đang chi ra hơn 240 tỷ Mỹ kim hàng năm cho ô-tô và xe tải nhẹ nhập cảng.
Trải qua trên 3 thập niên, từ đầu năm 1994, nhờ có hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (North American Free Trade Agreement; NAFTA) là Hiệp định Thương mại tự do giữa ba nước Canada, Mỹ và Mexico các nhà sản xuất ô-tô đã coi Canada, Mexico và Hoa Kỳ là một quốc gia lớn, không có thuế quan giữa 3 quốc gia này.
Chủ Tịch Nghiệp Đoàn Công Nhân, Shawn Fain lên tiếng ủng hộ chính sách thuế quan của TT Trump “Chúng tôi hoan nghênh chính quyền Trump, đã đẩy mạnh nỗ lực nhằm chấm dứt thảm họa thương mại tự do, từng tàn phá tầng lớp công nhân lao động con dân cộng đồng trong nhiều năm qua.”
Ngay lập tức, hãng thông tấn AP đánh đi bản tin từ FRANKFURT, Đức (AP) mô tả rằng: Bất kể Hoa Kỳ được lợi gì từ mức thuế 25% của Tổng thống Donald Trump đối với ô-tô nhập cảng – các nhà sản xuất ô-tô trên toàn thế giới đang chuẩn bị gánh chịu rất nhiều đau đớn, xót xa:
Từ Nhật Bản, Đại Hàn đến Mexico, Canada và khắp Âu châu, các nhà sản xuất ô-tô, động cơ máy nổ, hộp số hay linh kiện điện tử . . . hiện sử dụng hàng triệu thợ chuyên ngành sinh kế phụ thuộc vào người mua các loại xe tại Hoa Kỳ, một thị trường nhập cảng xe ô-tô có hạng trên thế giới; hiện đang chi ra hơn 240 tỷ Mỹ kim hàng năm cho ô-tô và xe tải nhẹ nhập cảng.
Ngược dòng thời gian, csVN từng xem mình là nước hưởng lợi lớn nhất trong thời kỳ 4 năm thương chiến Mỹ-Trung (2016-2020). Đến nay, 4 năm của thời vinh hoa phú quý đã qua, theo số liệu từ Văn phòng Đại diện Thương Mại Mỹ, thặng dư thương mại Việt-Mỹ, chỉ tính năm 2024, đã tăng đáng kể lên mức kỷ lục 123,5 tỷ Mỹ kim. Giữa tháng 03, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Hội Đồng Kinh Doanh Mỹ-ASEAN (USABC) đưa ra nhận định không lành : “Chúng tôi cho rằng nguy cơ Việt Nam bị áp thêm thuế là có thật”. Vào lúc Trump’s Tariffs đang leo thang và đổi thay như chong chóng khiến Ba-Đình mang nỗi ám ảnh không tránh khỏi “Tariffs” của Nội Các Trump đương nhiệm.
Về 2 mặt hàng thép và nhôm, năm 2024, Việt Nam xuất cảng sang Mỹ khoảng 983 triệu Mỹ kim với mức thuế 25%. Đồng thời đối với nhôm, Việt Nam xuất cảng khoảng 479 triệu Mỹ kim, với mức thuế 10%. Như vậy, các sản phẩm nhôm từ nay về sau sẽ phải chịu thuế mới là 25%.
Ngành thép Việt Nam đối diện với nguy cơ kép từ cuộc điều tra của Mỹ hồi năm ngoái về chống bán phá giá, trợ cấp và mức thuế bổ sung của ông Trump. Tính đến nay, mặt hàng thép của Việt Nam đang đối mặt với 34 vụ kiện phòng vệ thương mại (PVTM), chiếm tới hơn 50% tổng số vụ kiện mà Mỹ điều tra PVTM với Việt Nam.
Riêng với nhôm, từ năm 2016, Mỹ từng khám phá ra Ba-Đình toa rập vào “lập lờ” thương mại, khi để cho tỷ phú nhôm người Tầu Lưu Trung Điền (Liu Zhongtian), nhà sang lập đại tập đoàn sản xuất nhuôm lớn nhất thế giới Zhongwang – di chuyển kho nhôm đặt tại Mexico về tỉnh Bà-ria Vũng Tầu, rồi từ đó xuất cảng sang Mỹ để tránh thuế cao thời đó (2016) lên tới 374%, trong khi hàng từ Việt Nam bán sang Mỹ chỉ phải chịu thuế 5%. (https://vanhoimoi.org/?p=24255)
Các mưu chước thương mại trên đưa csVN tới mức thặng dự thương mại với Mỹ lớn thứ ba toàn cầu, chỉ sau Trung cộng và Mexico – Trong khi hai quốc gia này đã đối mặt với các mức thuế mới của Trump’s Tariff, còn csVN đang tìm cách “xoa dịu” ông Trump bằng một số hợp đồng thương mại, vào giữa tháng 03, trị giá khoảng 4,15 tỷ Mỹ kim; giảm thuế nhập khẩu ưu đãi (MFN) cho hàng hóa Mỹ; tạo điều kiện đầu tư vào các ngành trọng điểm như năng lượng; thông qua khung pháp lý cho Starlink của SpaceX; …
Đầu tháng 03, csVN đã áp thuế chống bán phá giá ở mức 19%-28% trên thép của Bắc Kinh để tránh việc Mỹ nghi ngờ Ba-Đình vẫn là “cửa sau” để Bắc Kinh tuồn hàng hóa của họ vào Mỹ. Tuy nhiên, vẫn còn việc trốn thuế đơn thuần bằng cách Bắc kinh chuyển hướng hàng hóa Trung cộng qua các cảng của Việt Nam, và quan trọng hơn là việc sử dụng nhiều bộ phận và linh kiện Trung cộng trong hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ. [1]
Sáu năm trước, ngày 26 tháng 6 năm 2019, qua dẫn thuật của đài VOA, trong bối cảnh thặng dư thương mại của Việt Nam với Mỹ tăng cao, TT Trump từng gọi Việt Nam là “kẻ lạm dụng tồi tệ nhất”. Và thêm rằng: “Rất nhiều công ty đang dời sang Việt Nam, nhưng Việt Nam lợi dụng chúng ta còn tệ hơn cả Trung cộng,” [2]
Còn chưa đầy 1 tuần nữa, các mức thuế của “Trump’s Tariff” lần được ông Trump loan báo ngày giờ hiệu lực đối với từng nước, mà theo ông Trump đây là “Ngày giải phóng” Hoa Kỳ thoát nạn các quốc gia khác đã “lừa đảo” nước Mỹ.
Về phần csVN, vẫn phải chờ thêm thời gian, mới rõ hiệu ứng về lời báo động không mấy lành của Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN (USABC), ông Ted Osius, nguyên Đại sứ Mỹ tại Việt Nam: “Chúng tôi cho rằng nguy cơ Việt Nam bị áp thêm thuế là có thật”.
Trần nguyên Thao
[1] https://www.bbc.com/vietnamese/articles/cy5n6e7kldro
[2] https://www.voatiengviet.com/a/trump-chi-trich-viet-nam-la-ke-lam-dung-thuong-mai/4974670.html
