- Nội bộ đấu đá * Ngoại giao bí lối * Lạm phát cao * sản xuất đình đốn
- Thiếu tiền, phục hồi Kinh Tế “ì ạch”
Hội nghị Trung Ương 5 bế mạc ngày 10 tháng 5 trong bối cảnh Ba-Đình trầm mình trong khuynh hướng “lửng lơ” với Mỹ, [1] “khấu đầu” trước Tàu cộng và phò Tổng Thống Putin, bị Tổng Thống Hoa Kỳ Joe Biden lên án là “đồ tể” đã sát hại ít nhất 10 ngàn thường dân; hàng triệu người phải rời quê hương tỵ nạn, hàng chục triệu thành nạn nhân của cuộc xâm lược Ukraine kéo dài đã gần 3 tháng. [2] Do vậy, chính tình hình thế giới rung chuyển, trong đó các quốc gia đang bận rộn với nghị trình Chính Trị, Khinh Tế đổi thay mau chóng, giữa lúc nội bộ Ba Đình đang đấu đá. Chương trình phục hồi Kinh Tế hậu đại dịch lâm vào tình huống “ì ạch”: lạm phát tăng cao, Tài Chánh khủng hoảng, Doanh Nghiệp thiếu nguyên vật liệu để sản xuất. . .
Hôm 29/4, một ngày trước khi Thủ Tướng Nhật Bản Kishida đến thăm Việt nam, Công An đã phát lệnh khởi tố, đòi bắt giam “khiếm diện” Bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, nữ doanh nhân “thân thiết” với Thủ Tướng Chính, công dân Việt duy nhất, tháng 11 năm 2018 được chính phủ Nhật vinh danh bằng huy chương Mặt Trời Mọc – The Order of the Rising Sun, Gold Rays with Rosette. Bà Nhàn đã rời Việt Nam từ tháng 2 năm 2021.
Việc bà Nhàn bị truy tố khiếm diện, theo Công An là có liên quan đến những sai phạm trong việc mua sắm thiết bị y tế trong dự án xây dựng Bệnh viện Đa khoa Đồng nai, khiến nhà nước bị thiệt hại 152 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo một bài viết trên báo Haaretz ở Israel do tác giả Yossi Melman thực hiện được đăng tải hôm mùng 1 tháng 5, thì nguyên do chính dẫn đến việc bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn bị truy tố, là vì các hợp đồng mua bán vũ khí giữa Israel và Việt Nam mà bà này giữ vai trò trung gian.
Việc Việt Nam bắt bà Nhàn một ngày trước khi Thủ Tướng Nhật đặt chân đến Việt Nam được giới quan sát thời cuộc mô tả như “đám mây đen” bao phủ lên không khí hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo Việt-Nhật, và là dấu chỉ con đường ngoại giao của TT Chính đang bị nội bộ “cài đinh” phía dưới. Đây cũng là những sóng gió ông Chính không tránh được tại Hội Nghị Trung Ương 5, mở đầu cho giai đoạn “tranh giành quyền lực” cấp cao chằng chịt giữa quyền và tiền trong hậu trường chính trị csVN.
Trong một diễn biến khác, Hoa Kỳ đã có những phản ứng đầu tiên khá mạnh mẽ về tin tức Ba-Đình đang thậm thụt với Cẩm-Linh để thực hiện tập trận giữa lúc Nga xâm lược Ukraine. Giới quan sát cho rằng có khả năng Hoa Kỳ sẽ trừng phạt Việt Nam vì Hà Nội tiếp tục duy trì mối quan hệ quân sự với Moscow.
Cố vấn Ngoại trưởng, ông Derek Chollet nói với VOA ngày 28/4 rằng, Việt Nam “cần lượng định mối quan hệ với Nga và chúng tôi sẵn sàng trở thành đối tác của họ khi họ xem xét về vấn đề an ninh trong tương lai”. [3]
Nữ Ngoại Trưởng Anh Quốc, Liz Truss trong bài phát biểu trước các nhà ngoại giao ở London nhân Lễ Phục sinh giữa tháng 4 vừa rồi, cũng cảnh báo đích danh Trung cộng và tuyên bố họ sẽ không ngóc đầu lên thêm được nếu không chơi theo luật. Dù không nhắc tên Việt Nam, nhưng lời đanh thép của bà Liz Truss cũng nhắm tới những nước theo Tầu cộng mang chủ trương gần gũi Nga trong hành vi xâm lược Ukraine hơn phần còn lại của thế giới như kiểu Ba-Đình vẫn “mập mờ” trong hành xử quốc tế.
Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội (PHKT) được ban hành từ cuối tháng Giêng, đến nay đã gần 4 tháng đang có quá nhiều vấn đề gay cấn sau đại dịch cần có sự đồng thuận trong nội bộ 200 Uỷ viên trung ương đảng. Điểm rõ nhất của PHKT đặt nặng vào công trình hạ tầng cơ sở thông qua các dự án đầu tư công, nhưng việc giải ngân còn nhiều trục trặc. Như thế, do thủ tục hay thiếu nguồn tiền? Mẩu tin chỉ có 58 chữ dưới đây mô tả rõ nhất về tinh huống “hầu bao” của Nhà Nước:
Quý 1, Kho Bạc Nhà Nước chỉ phát hành được tổng cộng 41.282 tỷ đồng Trái Phiếu Chính Phủ (TPCP), hoàn thành tương đương 10% kế hoạch của cả năm 2022 là 400.000 tỷ đồng. Cứ như đà này, thì cả năm sẽ chỉ bán được khoảng 160 ngàn tỷ tiền TPCP, chưa được 50% chỉ tiêu.
Bán TPCP không được, trong khi tháng 4/2022 chính phủ lại phải trả cho nhà đầu tư khoảng 6.543 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn, tương đương khoảng 12,86% giá trị trái phiếu sẽ đáo hạn cả năm. [4]
Nhìn sang khối Ngân Hàng Thương Mại (NHTM) chỉ thấy nợ xấu tăng cao: từ báo cáo tài chính quý IV/2021 của 26 ngân hàng, tổng số dư nợ xấu các nhà băng đến thời điểm 31/12/2021 đã tăng 6% so với cuối năm trước, bằng khoảng 94.779 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ xấu nếu tính cả nợ đã cơ cấu lại theo Thông tư 01 lên đến 7,31%. Xem trong danh sách 10 NHTM có nợ xấu cao nhất, thì VPBank nợ xấu đến 60.1%, bằng 15.887 tỷ đồng; thấp nhất là ACB cũng có nợ xấu 2.799 tỷ đồng, tương đương 52%.
Quay sang Doanh Nghiệp thì phát hành Trái Phiếu không có bảo chứng. Tảng băng chìm gồm 266 ngàn tỷ đồng Trái Phiếu đáo hạn trước mặt có thể khiến 300 ngàn trái chủ trắng tay. Tổng số TPDN khoảng 1,39 triệu tỷ đồng sẽ lần lượt đáo hạn đủ tạo ra một viễn ảnh khá “u ám” cho nền Tài Chánh Việt Nam. https://vanhoimoi.org/?p=14079
Lên tiếng trước những bất ổn trong Kinh tế Tài Chánh đưa đến bắt bớ hàng loạt và gây cho nhiều nhà đầu tư trắng tay, Bộ Tài Chánh được báo Nhà Nước giúp “rửa tay” trước công chúng “Những sự việc vừa qua cũng cho thấy, một số doanh nghiệp đưa ra các báo cáo tài chính sai lệch, bên cạnh đó các cơ quan kiểm toán độc lập không làm tròn trách nhiệm dẫn đến những thông tin sai lệch của doanh nghiệp, ảnh hưởng đến quyền lợi của nhà đầu tư”. [5]
Đầu tháng 5/2022, đích thân TT Chính kêu gào: “triển khai nhanh, đúng, đủ các chính sách hỗ trợ để người dân và doanh nghiệp được hưởng thụ sớm, hưởng thụ thật”. [6] Dịp này TT Chính đòi lập thêm 6 Tổ công tác trực thuộc để đôn đốc, kiểm tra, thúc đẩy các công việc liên quan vẫn đang “ì ạch”.
Do Nga xâm lăng Ukraine, nên phải gánh chịu lệnh cấm vận của Mỹ và đồng minh. Tình trạng này gây gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hoá toàn cầu khiến giá hàng hoá leo thang, làm cho các nhà máy tại Việt Nam khó tiếp tục sản xuất. Điều này khiến lạm phát tại Việt nam trượt khỏi dự báo. Giới chuyên ngành đề nghị, thay vì dự báo lạm phát, Việt Nam nên có ngay kế hoạch kịp thời đối phó với vật giá leo thang đang diễn ra.
Từ 4 tháng qua, xăng dầu tại Việt nam tăng giá tới 7 lần, khiến giá cả hàng hóa tăng hàng loạt. Giá cả thực phẩm, giá xăng tăng “thẳng đứng”, trong khi đó đồng lương không tăng và eo hẹp, nhiều công nhân bị mắc Covid-19 phải nghỉ làm và lâm vào tình trạng “giật gấu vá vai”. Hàng quán Sài Gòn đồng loạt dán giá mới: “leo” theo giá xăng.
Theo thông tin từ các đại lý bán thức ăn chăn nuôi, các công ty sản xuất kinh doanh đã gửi thông báo tăng tiếp giá thức ăn chăn nuôi dành cho heo khoảng 400 đồng/kg từ ngày 1/5. Như vậy, trong vòng 3 tháng qua, thức ăn chăn nuôi đã có 4 lần tăng giá liên tiếp, tổng mức tăng khoảng 40.000 đồng/kg.
Hôm thứ Tư, 4/5, Fed đã tăng lãi suất 0,5%, mức tăng cao nhất trong vòng 22 năm. Việc này sẽ ảnh hưởng đến các quyết định trong nền Tài Chánh Việt Nam khi Việt nam cũng phải tăng lãi suất, dấu chỉ của sản xuất đi vào đình đốn hơn nữa. Nếu Việt Nam không tăng lãi suất huy động, dân chúng chọn cách đầu tư an toàn bằng việc mua vàng. Theo Hội đồng Vàng thế giới (WGC), nhu cầu vàng của người Việt Nam tăng từ 18,6 tấn trong quý 4 năm 2021 lên 19,6 tấn trong quý 1 năm 2022. Doanh Nghiệp sẽ không thể có vốn để sản xuất, do nguồn tiền chạy vào kênh mua vàng. [7]
Hôm mùng 6 tháng 5, Bộ Thương mại Hoa Kỳ (DOC) loan báo, sẽ điều tra chống lẩn tránh thuế phòng vệ thương mại với tủ gỗ nhập khẩu từ Việt Nam vào cuối tháng 5/2022. Do doanh nghiệp Mỹ cáo buộc phía Việt Nam đã nhập tủ, bộ phận tủ gỗ từ Trung cộng sau đó lắp ráp hoàn thiện tại Việt Nam và bán lại cho Mỹ. Theo thống kê, trong bốn tháng đầu năm, xuất cảng gỗ và sản phẩm gỗ từ Việt Nam tới thị trường Mỹ ước đạt 3,3 tỷ Mỹ kim, chiếm tới 68,2% tỷ trọng kim ngạch hàng nông, lâm, thuỷ sản của Việt Nam xuất sang thị trường Mỹ. Trường hợp Việt Nam bị phạt vì vi phạm luật thuế thì ngành xuất cảng của Việt Nam sẽ suy yếu, không còn giữ vai trò tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng cho Việt Nam như báo chí Nhà Nước huênh hoang. [8]
Chính sách đất đai dân làm chủ, Nhà Nước quản lý, đã giúp csVN đạt danh hiệu “cường quốc dân oan”, từng gây ra đến 80% những vụ chính quyền cướp đất của dân trong nhiều thập niên. Trong đó có chết chóc, đổ máu, tù đầy, mất tài sản và hàng triệu dân oan khiếu kiện khắp nơi. Từ các năm 2003, 2013 và 2018 csVN từng tuyên bố sửa đổi Luật đất đai, nhưng tệ nạn cướp đất của dân không giảm mà còn gia tăng.
Trong Hội Nghị 5 lần này Tổng Bí Thư Nguyễn phú Trọng cũng kêu gọi “tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai”. Nhìn nhận luật đất đai hiện nay là nguồn cơn đưa đến tham nhũng bất trị, Hội Nghi 5 quyết đinh “thành lập Ban chỉ đạo cấp tỉnh về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, coi đây là việc làm cần thiết, đúng đắn, phù hợp với tình hình thực tế hiện nay”.
Hôm 11/4/2022, nhân dịp kỷ niệm 76 năm Ngày Hợp Tác Xã Việt Nam (11/4/1946 -11/4/2022), Chủ tịch Nhà Nước Nguyễn Xuân Phúc có bài viết, được Truyền Thông của đảng rầm rộ quảng bá, trong đó ông Phúc cổ võ cho chính sách quay về phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã, được xưng tụng như chiến lược tinh vi, giá trị lâu dài của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Hôm sau 12/4/2022, phía Chính Phủ đưa ra Chương trình hành động qua Nghị Quyết 54/NQ-CP để từ nay tới năm 2025, sẽ có 35.000 hợp tác xã, 1,5 triệu doanh nghiệp (từ đại công ty đến kinh tế gia đình) quay về Kinh Tế Tập Thể, Hợp Tác Xã. [9] https://vanhoimoi.org/?p=13827
Các diễn tiến vừa kể đều được sắp đặt rất chi tiết từ lâu, và chỉ chính thức công bố trước ngày khai mạc Hội Nghị 5, khóa XIII gần một tháng. Như thế, csVN nhìn nhận Kinh Tế Thị Trường định hướng Xã Hội Chủ Nghĩa theo đuổi lâu nay đã đi vào phá sản.
Nay csVN muốn ép toàn dân quay lại thời bao cấp; hẳn sẽ không dễ.
Trần nguyên Thao
——————–
Tham khảo:
[1] https://www.rfa.org/vietnamese/news/blog/pham-minh-chinh-s-dilemma-before-his-trip-to-the-us-04262022122646.html
[2] https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20220327-biden-cong-kich-putin-do-te-nha-trang-chua-chay
[3] https://www.facebook.com/VOATiengViet/posts/10158903762528008
[4] https://nhipsongkinhdoanh.vn/huy-dong-trai-phieu-chinh-phu-con-hut-sau-so-voi-ke-hoach-post3096079.html
[5] https://vneconomy.vn/bo-tai-chinh-noi-gi-truoc-nhung-bat-on-tren-thi-truong-tai-chinh-vua-qua.htm
[6] https://cafef.vn/khan-truong-quyet-liet-trien-khai-cac-chinh-sach-de-nguoi-dan-doanh-nghiep-som-duoc-huong-thu-20220501134404878.chn
[7] https://congthuong.vn/3-thang-dau-nam-nguoi-dan-viet-nam-tieu-thu-196-tan-vang-176830.html
[8] https://www.rfa.org/vietnamese/news/vietnamnews/us-to-investigate-against-evasion-of-trade-defense-of-wooden-cabinets-in-vn-05062022074657.html
[9] https://vnbusiness.vn/viet-nam/phan-dau-den-nam-2025-ca-nuoc-co-35-000-hop-tac-xa-1-5-trieu-doanh-nghiep-1084790.html
