Các thông tin sơ khởi ước tính gần 450 ngàn viên chức sẽ bị mất việc trong cuộc “cách mạng tinh gọn bộ máy” do Tổng Bí Thư Tô Lâm hô hào làm cấp bách, cần phải hoàn thiện trước Đại hội Đảng lần thứ 14: “Trung ương làm gương, địa phương hưởng ứng”. Nếu “tinh gọn” thành công, thì số gia đình chịu cảnh “quan tái” rất lớn, lây lan và nhiễu loạn toàn xã hội Việt Nam.
Báo Lao Động dẫn số liệu chính thức cho biết, tổng số người ăn lương đến 70% của ngân sách Nhà Nước giai đoạn 2022 – 2026 (chưa bao gồm biên chế công an, quân đội và người hoạt động không chuyên trách cấp xã, thôn, tổ dân phố) đến hết năm 2026 là 2.234.720 biên chế. [1]
“Cách mạng tinh gọn” sẽ xóa bỏ 5 trong số 21 Bộ, nhiều Ban, Ngành tại Quốc hội, của Đảng; hợp nhất khu vực báo chí, giáo dục và nghiên cứu của Nhà nước. Ngay cả Viện Nghiên cứu Lập pháp, một ngành lấy hình mẫu từ cơ quan nghiên cứu của Quốc hội Mỹ nhằm cung cấp chuyên môn mang tính kỹ thuật về lập pháp, cũng sẽ bị xóa bỏ.
Báo Hà Nội Mới hôm 17 tháng 12 dẫn tin từ Bộ Nội Vụ xác nhận: “sau khi sắp xếp, hợp nhất giảm từ 35-40% đầu mối, còn lại giảm tối thiểu 15%”. Tương lai bộ máy Chính phủ còn 13 bộ, 4 cơ quan ngang bộ, giảm 5 bộ và 5 cơ quan trực thuộc Chính phủ; giảm 12/13 tổng cục và tổ chức tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang bộ; 500 cục và tương đương thuộc bộ, 177 vụ thuộc bộ, cơ quan ngang bộ và tương đương; 190 đơn vị sự nghiệp công lập thuộc các cơ quan”. [2]
Nếu tinh gọn khoảng 20% nhân lực theo mức Bộ Nội vụ công bố, thì số người mất việc chỉ ở cấp Chính Phủ cũng là 446.944, chưa kể cán bộ cấp cơ sở ở các địa phương.
Riêng Bộ Công An, với ngân sách hàng năm lên đến 96.145.557 tỷ đồng, bằng khoảng 4,19 tỷ Mỹ kim, có gần 200 vị Tướng, cán bộ chính quy không công bố, lực lượng bán chuyên trách tới 291.409 người. Trong lần tinh giải năm 2018, Bộ Công An cho biết lực lượng công an dôi dư sau khi tinh giản được bố trí tăng cường cho địa phương. Hiện Bộ Công An vẫn vững vàng như bàn thạch! [3]
Về phía “hạt giống đỏ” nhất nước mang khuân mặt “Tứ Trụ” cho đến hiện nay, có các ông Vương Đình Huệ, Nguyễn Xuân Phúc và sắp tới có thể thêm ông Võ văn Thưởng bị kỷ luật cảnh cáo sau khi đã mất hết các chức vụ, nếu các vị này có lâm chung, sẽ “mất danh dự quốc tang”, ngân sách quốc gia cũng sẽ bớt chi một khoản tiền. Ngoài ra còn rất nhiều trường hợp cán bộ cao cấp bị mất chức, không nằm trong “tứ trụ”.
Trung ương Đảng khóa 13 (2021-2026) đã có 28 người bị “mất chức”, trong đó có 7 ủy viên Bộ Chính trị, gồm (2) Chủ Tịch Nước, (1) Chủ Tịch Quốc Hội là những nhân vật chủ chốt thuộc nhóm Tứ Trụ.
Từ đầu năm đến nay, đã có đến 52 cán bộ cao cấp ở phe yếu thế, thuộc Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý bị kỷ luật, trong đó có 48 người mất chức do liên quan đến các vụ án tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. (https://vanhoimoi.org/?p=23588)
Thành phố Saigon, đầu tầu kinh tế của cả nước, với dân số 10 triệu người từng có Sở An toàn Thực phẩm được đánh giá cao về “tính cấp thiết” và hoạt động hiệu quả; cũng như Sở Du lịch và Sở Quy hoạch Kiến trúc. Các Sở này hiện theo lệnh Trung Ương hối hả thu gọn giang san sáp nhập vào các Bộ khác liên hệ.
Sau những phản ứng “trái chiều” và dự đoán tính tiêu cực về “cách mạng tinh gọn bộ máy”, TBT Tô Lâm hôm mùng 09 tháng 12 xác nhận Ban Kinh tế trung ương chẳng những không bị “tinh gọn” mà còn được “phình to hơn” nhằm giúp Việt Nam không vướng vào nguy cơ tụt hậu và chệch hướng phát triển chủ nghĩa xã hội.
Ban Kinh Tế Trung Ương lập ra từ năm 2012 được trao cho ông Vương Đình Huệ trông coi; tiếp đến các ông Nguyễn Văn Bình, Trần Tuấn Anh đều là những vị được điều về “ngồi chờ” để bị thi hành kỷ luật. Trưởng ban hiện tại là nguyên Phó thủ tướng Trần Lưu Quang, người vừa nhậm chức mới vào tháng 8 năm nay.
Trước đó, hôm mùng 03 tháng 12, TBT Tô Lâm đã cho lập thêm Cục Phòng, chống lãng phí “sẽ có nhiệm vụ xây dựng và hoàn thiện chế độ, chính sách; triển khai, ban hành các chương trình tổng thể về tiết kiệm, chống lãng phí; hướng dẫn các Bộ, ngành và địa phương thực hiện quy định của Luật”.
Hệ thống cán bộ, công chức hiện lâm vào tình trạng “chờ lệnh tinh gọn” từng ngày sống trong “ôi ác” đe dọa bị mất việc làm, không còn “lương lậu” gì. Tình huống này lại tạo thêm lo âu vào đúng dịp Quốc hội Việt Nam mới thông qua Bộ luật lao động mới, theo đó tuổi nghỉ hưu của người lao động sẽ tăng từ 60 lên 62 đối với nam, và 55 lên 60 đối với nữ. Như thế, nếu người khoảng 50 tuổi trở lên mà bị “tinh giản” thì kiếm đâu ra việc làm, chờ gần 10 năm nữa mới đến tuổi nghỉ hưu, làm sao để sống ?
Trong một bài bình luân liên quan được đăng trên RFA hôm 15 tháng 12, có đoạn viết về nhận định của Giáo sư Nguyễn Văn Chữ, người nghiên cứu tình hình chính trị Việt Nam, cho rằng hầu hết quan chức Việt Nam leo lên được các vị trí cao trong hệ thống chính trị bằng tiền và mối quan hệ chứ không phải do năng lực chuyên môn. Vì vậy, nếu bị sa thải trong đợt tinh giản này thì họ sẽ chịu thiệt hại nặng nề: “Những công ty của Chính phủ nếu tinh gọn thì khối nhân sự sẽ đi đâu? Họ không ra làm việc cho tư nhân được thì họ sẽ chống đối rất mạnh.”
Để giải quyết sự bất mãn này, theo giáo sư Chữ, lần “tinh gọn bộ máy” này có thể cũng chỉ là để sắp xếp lại các cán bộ từ cơ quan này sang bộ ngành khác. [4]
TBT Tô Lâm hô hào tinh gon và chống lãng phí là việc được dân chúng mong đợi và ủng hộ, nhưng câu hỏi vang lên trong dân chúng, là từ năm 2017, đảng csVN ban hành nghị quyết 18 cho đến nay đã 7 năm đã trôi qua, ngân sách quốc gia vẫn phải dùng đến 70% để nuôi bộ máy đảng và Nhà nước song hành. Thực tế này cho thấy, có thể lần tinh gon này cũng chỉ là một cách tái sắp xếp nhân sự như Bộ Công An từng làm năm 2018, không mang lại sự thay đổi thực chất hay sâu rộng nào.
Nhìn lại các sự kiện diễn ra như thượng dẫn, thì dân chúng tự hỏi, có phải vị TBT đương nhiệm đã “chùn tay” hay gần bị “chiếu bí”, cuộc cờ có thể đã vãn, hay mọi thứ vẫn còn đang bỏ ngỏ ?
Vì thế, chống tham nhũng hay tinh giản, diệt lãng phí . . . chỉ là những mỹ từ che dấu cho trò đấu đá tranh giành quyền lợi.
Trần nguyên Thao
Dec 18, 2024
[1] https://laodong.vn/thoi-su/tong-bien-che-toan-he-thong-chinh-tri-giai-doan-2022-2026-la-2234-trieu-1074757.ldo
[2] https://hanoimoi.vn/giam-5-bo-va-5-co-quan-truc-thuoc-chinh-phu-co-ban-bo-tong-cuc-va-tuong-duong-687624.html
[3] https://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BB%99_C%C3%B4ng_an_(Vi%E1%BB%87t_Nam)
[4] https://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/to-lam-tinh-gian-bo-may-thach-thuc-sap-xep-cai-cach-12152024111538.html
