Lm. Junipero đã làm gì cho Hiệp Chủng Quốc Mỹ?
Tờ San Francisco Chronicle vừa đưa tin: Hội đồng các trường ở thành phố San Francisco đã quyết định xóa tên 44 trường Trung và Tiểu học dã được chọn đặt tên từ nhiều thập niên, thậm chí cả 100 năm qua để thay thế bằng những tên khác. Lý do được viện dẫn là vì trong quá khứ kể cả hiện nay, các đương sự đã có những hành vi phân biệt, kỳ thị chủng tộc, phái tính hoặc sách nhiễu v.v…Sự kiện này đã gây nên những phản ứng mạnh mẽ trong dư luận khắp nơi.
Nhiều thức giả trong thành phố cho rằng, giữa mùa dịch Covid -19, nạn sử dụng ma túy quá liều, tình hình băng đảng tràn lan và vấn nạn quá nhiều nạn nhân lâm cảnh vô gia cư hiện nay, thành phố còn có nhiều việc cần làm hơn. Đáp lại ý kiến xây dựng trên đây, Ủy ban có nhiệm vụ lượng giá và lựa chọn các trường (để xóa tên) cho hay, họ có thể thực hiện cùng một lúc nhiều tác vụ khác nhau, bao gồm việc xóa bỏ lịch sử ra khỏi các trường học.
Bất chấp các nhà phê bình quyết định này, cho rằng Ủy ban đã không tiếp thu đủ ý kiến từ các nhà lịch sử học và thiếu kiến thức về tên trường hiện tại, San Francisco Chronicle thẳng thắn nêu lên một trường hợp điển hình:
“Ủy ban này không biết Trường Trung học Roosevelt lấy theo tên của Tổng thống Theodore (Roosevelt) hay Tổng thống Franklin Delano (Roosevelt)?”
Được biết trong 44 trường bị xóa tên có 8 trường mang danh tính các vị Tổng Thống, trong số có những vị có công lớn đối với đất nước, từng được coi là Quốc Phụ của Hiệp Chúng Quốc Hoa Kỳ như các TT George Washington, Abraham Lincoln, Theodore (Roosevelt) v.v… Ngoài ra, còn có các trường mang tên những nhà khoa học danh tiếng của Mỹ như Trường Tiểu học John Muir (Nhà Tự nhiên học John Muir), các nhà soạn nhạc có công như Francis Scott Key (tác giả bài quốc ca “Star Spangled Banner” Hoa Kỳ, nhà truyền giáo như Trường Tiểu học Sanchez (Nhà truyền giáo Tây Ban Nha Jose Bernardo Sanchez) và nhất là Trường Tiểu học Junipero Serra (Linh mục Tây Ban Nha Junipero Serra. một nhà truyền giáo sẽ được đương kim Giáo Hoàng Phanxicô tuyên Thánh năm nay.
Bản tin từ Denver công bố hôm 20-10-2020 cho biết Học khu các trường công lập thành phố San Francisco đưa ra khuyến cáo xóa tên 44 trường Trung và Tiểu học vì những nhân vật này không còn phù hợp, trong đó có tên Linh Mục Thánh Junipero Serra đặt cho một trường tiểu học. Được biết, năm 2018, Giám Đốc Học Khu San Francisco đã bổ nhiệm một Ủy Ban Cố Vấn để xét định việc lựa chọn những trường nào sẽ bị xóa tên để thay thế bằng tên mới. Kết quả là 44 trường Trung và Tiểu học tại Học khu đã được chỉ danh là cần phải xóa tên vì không còn thích hợp để mang danh hiệu các trường này nữa. Thánh Junipero Serra là một Linh Mục Thừa Sai Công Giáo dòng Phanxicô bị một vài nhà hoạt động thuộc thành phần quá khích lên án vô bằng cứ là thực dân, là đã có hành vi sách nhiễu người dân Mỹ bản địa. Tuy nhiên, các sử gia minh chứng rằng không những bản thân LM Junipero Serra là người bênh vực người dân bản địa mà còn chống lại những hành vi áp bức của thực dân thời ấy.
Tờ San Francisco Chronicle cho hay, trong tuần qua, ông London Breed, Thị trưởng thành phố San Francisco đã lên tiếng chỉ trích quyết định của Ủy ban tham vấn về đề nghị hàng tá tên mới cho các trường nội tháng Giêng và tháng 2 này vào giữa lúc dich bệnh Covid -19 đang hoành hành. Cùng lúc, trong một thông báo gửi tới truyền thông địa phương, Học khu San Francisco cho hay các trường “không đòi hỏi hay có trách nhiệm tham gia” trong tiến trình thay tên này.
CNA đã cố gắng tiếp xúc với Hiệu trưởng trường Tiểu học Junipero Serra để nêu vấn đề nhưng đã không được trả lời.
Những thành phần tranh đấu bảo vệ LM Junipero Serra xác quyết, thực tế Ngài là một Trạng sư bào chữa cho người dân Hoa Kỳ bản địa. Ngài đã công hiến cả đời mình cho việc soạn thảo 33 điều trong “dự luật về các quyền” của người dân sống quanh các vùng truyền giáo kéo dài từ California tới tận Mexico City.
Trong khi nhiểu cư dân bản địa đã phải gánh chịu những hành vi sách nhiễu từ sau khi Lm Junipero Serre qua đời, một nhà khảo cổ nói với CNA đầu năm nay rằng những nhà hoạt động cực đoan đã gắn những vụ sách nhiễu sau này khi LM Jumipero đã quá vãng với thời gian Ngài còn sinh thời khi đang xây dựng các cơ sở truyền giáo.
Danh tính Ngài đã được đặt tên cho một số cao ốc, trường học, phố phường và công viên tại tiểu bang California. Trong những năm gần đây, các nhà hoạt động quá khích đã thành công trong việc xóa bỏ tên Thánh nhân tại một số cơ sở, trong đó, bao gồm vài công trình đáng chú ý thuộc đại học Stanford.
Có một trường Tiểu học mang tên Linh Mục Junipero Serra gần thành phố San Francisco thuộc một Học khu khác, mới đây cũng đã bị xem xét lại. Các thành viên của Học khu phía nam San Francisco đã đề nghị xóa tên một trường Tiểu học vào tháng 6 năm rồi. Tuy nhiên, cho đến nay trường vẫn còn mang tên Thánh Junipero Serra. Một trường hợp khác trong số những danh tính bị xóa tên cũng được tờ báo đề cập. Đó là trường hợp danh tính Thượng Nghị Sĩ Diane Feinstein tại một trường Tiểu học được nêu ra trong 44 ngôi trường ở Học khu San Francisco. Lý do được viện dẫn là vì nhóm ủng hộ phá thai bằng mọi giá đã yêu cầu bà TNS Feinstein từ bỏ vai trò thành viên Ủy ban Tư pháp Thượng viện. Lý do vì bà đã bỏ phiếu chấp thuận việc cựu TT Donald Trump đề nghị bà Thẩm Phán Amy Coney Barrett vào Tối Cao Pháp Viện Mỹ.
Thánh Junipero Serra là ai?
Bài viết của nhà báo Jonah McKeown đăng trên Denver Newsroom hôm 22-6-2020 đã cống hiến cho độc giả những hiểu biết cơ bản về nhân thân và hành trạng của Thánh Junipero Serra. Nhưng, quan trọng hơn hết là đã góp phần giải tỏa trong muôn một những ngộ nhận của dư luận vốn nhẹ dạ và nóng vội đối trước những nọc độc do kẻ ác cố tình gieo rắc trong nhân gian.
Trước khi đi vào nội dung chính bài viết, tác giả nhắc tới những cuộc bạo loạn của nhóm Black Lives Matter và Antifa hồi giữa năm 2020 tại tiểu bang California từ thành phố Los Angeles lên tới San Francisco. Nhiều khu thương mai, đồn cảnh sát,các công thự của chính quyền, kể cả các giáo đường, nơi phụng tự của các tôn giáo bị đốt phá, hai tượng đài Thánh Junipero (Một ở Los Angeles, một ở San Francisco), bao gồm các tượng mang giá trị lịch sử Hiệp Chúng Quốc Hoa Kỳ như tượng cố TT George Washington, TT Abrahan Lincoln…. đã bị giật sập, chưa nói tới các Thánh Tượng Chúa Giêsu và Đức Mẹ Maria cũng bị đập phá, bôi bác.
Câu hỏi đặt ra trước công luận là chủ trương xóa bỏ tên LM Thánh Junitero Serra có liên hệ gì tới hành vi kỳ thị Công giáo của các nhóm quá khích từng đốt Thánh Đường, giật đổ Thánh tượng vào mùa hè năm ngoái không?
Trở lại với câu hỏi trong bài báo của ký già Jonah McKeown đăng trên Denver Newsroom hôm 22-6-2020. tác giả cho biết Ngài là một Linh Mục truyền Giáo thuộc Dòng Thánh Phanxicô vào thế kỷ thứ 18, từng bị cột buộc là góp phần vào mưu toan phá hoại nền văn hóa của người Mỹ bản địa qua việc thiết lập 9 ngôi Thánh đường truyền giáo đầu tiên ở tiếu bang California, Hồi tháng 5, tháng 6 năm 2020 nhóm Black Lives Matter và Antifa hiệp lực với phe Dân Chủ thiên tả kéo sập hai tượng đài của Thánh nhân.
Như vậy thực sự Thánh Junipero Serra là ai (?) và tại sao Ngài lại trở thành trung tâm một cuộc tranh luận gay gắt lâu này của phe cực tả?
Chúng ta hãy đọc bản tường trình dài của nhà báo Jonah McKeown:
Thánh nhân ra đời tại đảo Petra Mallorca, Tây Ban Nha năm 1713. Lớn lên Serra gia nhập Dòng Thánh Phanxico và sau một thời gian Ngài mau chóng trở thành một Giáo sư đồng thời là một Học giả danh tiếng. Nhưng với ý chí dâng mình cho Thiên Chúa, Ngài đã hi sinh tất cả danh vọng thế trần để trở thành một nhà Truyền Giáo.
Dr. Reuben Mendoza, một nhà khảo cổ và là Giáo sư Đại Học Montery Bay, người từng bỏ công sức và thì giờ nghiên cứu hơn một phần tư thế kỷ về tác vụ truyền giáo của Giáo Hội Công giáo mấy thế kỷ gần đây đã cho CNA hồi đầu năm nay biết rằng:
“Trong một bản vản tự thuật do Serra viết thì Ngài đã được đánh động mạnh mẽ bởi lòng nhiệt thành hiến dâng đời mình cho lý tưởng truyền giáo để đem ơn cứu rỗi đến cho người dân bản địa qua đức tin Công giáo. Ngài xác tín là nó không hề dính bén gì tới những kích động bởi chủ trương lợi dụng thời cơ, thái độ kỳ thị, ganh ghét hay mưu đồ diệt chủng.
Giáo sư Mendoza cho biết tiếp:
“Với tâm thái vô cùng phấn khích, Junipero Serra đã vận dụng ngòi bút để mô tả trong trường hợp nào Ngài tìm được Ơn Gọi cho đời mình? Từ đấy Ngài tha thiết hiến dâng mọi thứ thuộc về mình cho tha nhân và cho công cuộc cứu độ của Đức Giêsu, Đấng Cứu Thế.”
Với đôi chân đất, Ngài đã áp dụng những phương tiện khác nhau để đi tới nhiều nơi và khởi sự xâ y dựng những Giáo điểm dọc theo ven biển với 9 ngôi nhà thờ truyền giáo đầu tiên mà chúng ta còn chứng kiến ở California ngày nay.
Theo nhận định của nhà Khảo cổ, Dr. Reuben Mendoza: Những Giáo điểm này đã tạo những khuôn hình cốt lõi cho những thành phố lớn sau này ở California như San Diego, San Francisco và Los Angeles.
Vẫn theo chứng từ của GS Học giả Mendoza thì trong buổi sơ khai có các binh lính Tây Ban Nha đồn trú trong các doanh trại xa xa. Do đó, thản hoặc cũng xảy ta những xích mích giữa các Thày Dòng và binh lính hoặc giữa cư dân bản địa và các Thày Dòng. Tuy nhiên, Dr Mendoza cho hay LM Junipero Serra tuyệt đối ngăn cấm việc dùng bạo lực trong mọi trư ờng hợp, nhất là với dân nghèo.
Trong khi lo việc truyền giáo, cử hành nghi thức Thanh Táy cho dân, LM Serra cũng áp dụng những kỹ thuật của nông gia phương tây để hướng dẫn người dân trong việc khai hoang, vỡ đất để canh tác, trống tỉa hoa màu
Vẫn theo Dr Mendoza, với kiến thức thâm sâu về luật học, thêm vào tấm lòng nhấn ái, LM Serra đã mặc nhiên trở thành luật sư bênh đỡ người dân bản địa. Chính cha đã soạn thảo 33 điều cho “dự luãt về các quyền” cho người dân Hoa Kỳ bản địa định cự trong các vùng truyền giáo từ California tới Mexico City, trình lên giới hữu quyền cấp cao.
Dr Mendoza cũng cho hay, vụ sách nhiễu tệ hại nhất xảy ra cho người dân Mỹ bản địa vào thời kỳ cao trào truyền giáo kết thúc, khi chính quyền Tây Ban Nha ngưng tài trợ cho 21 Giáo điểm cũng như cho binh lính của họ. Chính vì không còn nguồn tài trợ này, binh lính bắt đầu sách nhiễu cả các cơ sở truyền giáo và dân chúng bản địa. Vào năm 1820, gần 4 thập niên -sau khi LM Junipero Serra qua đời-. c ác Linh Mục và Tu sĩ Công Giáo thừa kế Ngài đã gửi thư khiếu nại tới các Thống Đốc Hoa Kỳ và Mễ Tây Cơ, yêu cầu bảo vệ dân bản địa.
Kể từ năm 1850 khi California trở thành một tiểu bang trong liên bang Hoa Kỳ, Hiến Pháp tiểu bang đã dành ưu tiên cho những sắc dân da trắng và những nhóm dân được luật pháp bảo vệ có thể giết chóc mà không phải lãnh hậu quả nào. Theo Dr Mendoza, một trong những khuôn mặt có thành tích kỳ thị người dân Mỹ bản địa từng gây nhiều khổ đau cho họ vào thời ấy là Thống Đốc tiểu bang California: ông Leland Stanford, nhân vật mang tên đại học danh tiếng Satnford.
Từ sự kiện trên đây, Dr Mendosa nhận định: quả là điều mỉa mai và khôi hài khi người ta đã thành công nhiều qua nỗ lực bôi xóa danh tính Thánh Junipero Serra khỏi một số địa điểm xứng đáng mang tên Ngài ở đại học Stanford trong những năm gần đây, nhưng điều kỳ dị là chưa hề thấy ai lên tiếng vận động đòi xóa bỏ tên “Stanford” được đăt cho cơ sớ giáo dục cấp cao danh tiếng này!
Một điều quan trọng khác cũng được Dr. Học giả Mendoza chỉ ra là sự đóng góp to lớn của c ác nhà truyền giáo Công Giáo trong lãnh vực kinh tế cho đất nước Hoa Kỳ, nói riêng tiểu bang California.
Ông cho hay, đó là sự ra đời của kỹ nghệ sản xuất rượu vang mà trước thời gian đại dịch Vũ Hán bùng nổ, đã đem công ăn việc làm cho 320,000 người cộng với nguồn lợi tức 50 tỷ Mỹ Kim hàng năm. Đặc biệt hơn nữa LM Serra là động cơ chính yếu đem lại choTổng Giáo Phận Los Angeles thêm nhiều Linh Hồn hơn tất cả các Giáo Phận khác trên toàn lãnh thổ Hiệp Chúng Quốc Mỹ, với 300 giáo xứ và hàng triệu tín hữu.
Trên đây chỉ là tóm tắt mộtphần những tiết lộ của của Dr học giả Mendoza với CNA về con người bao dung, nhân ái của LM Thánh Junipero Serra, hoàn toàn khác với những cáo buộc vì thái độ kỳ thị tôn giáo của thế lực bóng tối.
Trần Phong Vũ
Miền Nam California một ngày đầu tháng 02-2021
