Điều gì làm nên một nền văn minh đích thực? Phải chăng là thành phố tráng lệ, kỹ thuật tiên tiến hay nền kinh tế phồn vinh? Thực ra, “văn minh” không chỉ là khả năng tổ chức đời sống đô thị, mà còn là nghệ thuật sống có trật tự, biết phân biệt thiện – ác, và xây dựng đời sống chung trên nền tảng của chân, thiện, mỹ. Một xã hội chỉ thực sự văn minh khi nó hướng con người vượt lên chính mình, chạm đến điều cao cả hơn bản thân – Đấng là nguồn cội của mọi giá trị nhân bản.
Thế nhưng, trong nhiều nền văn minh hiện đại, sự tiến bộ vật chất lại đi kèm với khủng hoảng tinh thần. Con người đạt được quyền lực và của cải, nhưng dường như đánh mất linh hồn. Câu hỏi “Điều gì khiến phương Tây hùng mạnh?” từng làm bối rối nhiều học giả, trong đó có các nhà nghiên cứu Trung Quốc. Sau khi loại trừ các yếu tố như vũ khí, thể chế và kinh tế, họ nhận ra rằng nguồn gốc của sức mạnh ấy không nằm ở kỹ thuật, mà ở tôn giáo – cụ thể là Kitô giáo.
Bởi lẽ, Kitô giáo đã khơi dậy trong con người ý thức về phẩm giá và trách nhiệm trước Đấng Tạo Hóa. Một xã hội có thể vận hành trơn tru nhờ luật lệ và cạnh tranh, nhưng nếu thiếu nền tảng luân lý, nó sẽ dần biến thành một cỗ máy vô cảm, nơi con người sẵn sàng chà đạp lên nhau để mưu lợi. Thị trường có thể khuyến khích sáng tạo và tạo ra của cải, nhưng nó không thể dạy con người sống lương thiện. Khi con người không còn tin vào một trật tự đạo đức khách quan, xã hội sẽ rơi vào vòng xoáy của dối trá, bạo lực và tuyệt vọng.
Điều đáng lo là, cả ở phương Tây lẫn phương Đông, niềm tin vào Thiên Chúa – nền tảng từng nâng đỡ các nền văn minh vĩ đại – đang dần phai nhạt. Khi con người quên Thiên Chúa, họ cũng quên mất chính mình. Bởi nếu không có Đấng cao hơn để hướng về, con người chỉ còn biết tự tôn vinh bản thân và sống theo dục vọng. Một thế giới đầy những cá nhân vô nghĩa, nghèo nàn và hoang mang sẽ không còn đủ sức duy trì phẩm giá và trật tự đạo đức của mình.
Những nhà tư tưởng lớn từ Plato đến Czeslaw Milosz đều cho rằng, niềm tin vào sự phán xét là nền tảng bảo đảm cho công lý. Nếu không còn tin rằng mọi hành vi sẽ bị xét xử, con người sẽ mặc nhiên chấp nhận quyền lực thuộc về kẻ mạnh, và nền văn minh sẽ sụp đổ trong chính sự bất công mà nó dung túng.
Dù không tin vào Kitô giáo, nhiều học giả vẫn thừa nhận rằng một nền văn minh không thể tồn tại nếu trái tim của nó là khoảng trống. Bởi nơi con người, có một khát vọng vượt lên chính mình – một khát vọng chỉ có thể được lấp đầy khi ta nhận ra sự hiện diện của Đấng siêu việt.
Chúng ta không thể hiểu chính mình nếu tách khỏi Kitô giáo. Nền văn minh không thể tự nuôi dưỡng mình bằng lý trí hay kỹ thuật; nó cần một linh hồn, một đức tin, một ý thức rằng con người được mời gọi sống vì điều gì đó cao quý hơn chính họ. Khi đánh mất ý hướng ấy, nhân loại không chỉ đánh mất văn minh – mà còn đánh mất chính mình.
Nannerl
Nguồn: Phải Làm Gì
https://phailamgi.com/threads/dieu-gi-khien-con-nguoi-tro-nen-van-minh.5281/
Ảnh minh hoạ: Vận Hội Mới
