Chưa đầy một tuần trước, Tòa Án Hình Sự Quốc Tế đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga Vladimir Putin vì tội ác chiến tranh do bị cáo buộc chủ mưu các vụ bắt cóc trẻ em từ Ukraine và xâm lăng Ukraine. Hậu quả của biến cố này đe dọa trực tiếp đến “sinh mạng” 15 dự án đầu tư trị giá 3 tỷ Mỹ Kim của Ba Đình ở Nga có thể sẽ mất luôn “sinh phần”, vì quan tham csVN chỉ chờ cơ hội hiếm hoi này lập hồ sơ “mỡ nó rán nó” để thanh toán nhanh gọn.
Với lệnh bắt giữ Putin của Tòa Hình Sự Quốc Tế, Nga chính thức là quân xâm lăng theo quy ước công pháp pháp lý quốc tế. Tổng Thống Nga Vladimir Putin bị truy tố và có lệnh bắt giữ về cả hai tội được xác định nơi Tòa án Hình sự Quốc tế [ICC – https://www.icc-cpi.int/]: xâm lược và tội ác chiến tranh.
Ngược dòng thời gian, khi cuộc xâm lăng của Nga trên lãnh thổ Ukraine quá tàn bạo mới sang ngày thứ tư, tức là ngày 28 tháng 02 năm 2022, thì Nga đã bị dân chúng khắp nơi trên thế giới biểu tình phản đối. Đồng thời Tòa án Hình sự Quốc tế (CPI) đã tiến hành ngay cuộc điều tra để tìm bằng chứng về tội ác diệt chủng do Nga gây ra cho thường dân Ukraina.
Đến hôm 17 tháng 3 năm 2023, thì Tòa Hình Sự Quốc Tế, tại Hague, Hà Lan đã nắm giữ đầy đủ bằng chứng về hai tội danh thượng dẫn, do Tổng Thống Putin gây ra cho thường dân Ukraine. Vì thế, “lệnh bắt giữ” Tổng Thống Nga Vladimir Putin đã được ban hành và hiệu lực ngay trên toàn thế giới.
Trong một bài bình luận trên trang BBC hôm 22 tháng 3 năm 2023, về chuyến thăm Chủ Tịch Trung cộng Tập cận Bình tới Nga cho biết: “Nga, Mỹ, Trung cộng và cả Việt Nam không phải là thành viên nhóm các nước thông qua Quy chế Rome (1998) để lập ra Tòa án Hình Sự Quốc Tế”. [2]
Hậu quả tức khắc của “lệnh bắt giữ” là, Tổng Thống Nga Putin khó có thể di chuyển ra khỏi lãnh thổ Nga, bởi tất cả 123 quốc gia đã ký Công ước đều có thể bắt giữ – theo lệnh đã ban ra của tòa án Hình Sự Quốc Tế. Trong trường hợp có một cuộc đảo chính tại Nga thì việc Putin bị bắt giữ là hợp pháp, phù hợp với luật pháp Quốc tế, không còn mang tính “lật đổ chính quyền dân sự”. Từ tương lai đen tối này của Tổng Thống Putin, các lãnh tụ quốc tế biết cảm thông với những khổ đau của nhân loại sẽ rất ngần ngại khi đối thoại với một tên “tội phạm quốc tế”. Bởi vì hậu quả có thể bị buộc tội tham gia hỗ trợ, giúp đỡ kẻ “tội phạm chiến tranh”.
Nguồn pháp lý thượng dẫn đã đưa các chiến lược gia của Ba-Đình vào tình huống “vỡ mộng” khi thực tế quân Nga lâm cảnh “tiến thoái lưỡng nan”, không còn sức bảo vệ cho chính Tư Lệnh Quân Đội của nước mình. Thực tế này cho bàn dân thiên hạ thấy rõ, tầm nhìn nơi các nhà quân sự ở Ba-Đình chưa vượt khỏi “lũy tre xanh”. Do vào dịp này năm trước, Tướng Công An, Lê văn Cương hôm mùng 02 tháng 03 năm 2022 còn nói năng như kiểu Nga sẽ “ăn gỏi” Ukraine trong vài ngày nữa thôi. [3] Hùa theo luận điệu này, nhiều Sỹ Quan cao cấp khác trong quân đội csVN ra sức tô vẽ hình ảnh hào hùng của trùm KGB Putin và cường quốc quân sự Nga “vĩ đại” có thể “nuốt” gọn Ukraine trong thời gian rất ngắn.
Tuy nhiên, cái đau như “vỡ mật” của Ba-Đình không chỉ là mất vài ba tỷ Mỹ kim trong thương mại hay đầu tư, mà là “canh bạc” của sự chọn lựa đứng hẳn về phía Nga chống lại lòng thương cảm của lương tâm nhân loại, đến nay sau (1) năm “đỉnh cao trí tuệ” đưa ra chọn lựa này đã âm thầm biết nó sụp đổ!
Tuy vậy cho đến nay, csVN vẫn cấm “truyền thông lề phải” không được dùng từ “xâm lược”, mà chỉ được dùng nhóm từ “khủng hoảng Nga-Ukraine” để thông tin về hành động Nga đem quân chiếm nước Ukraine.
Liên Bang Nga và csVN vừa tưng bừng kỷ niệm 70 năm thiết lập quan hệ bang giao Việt-Nga (1953-2023), trong đó thiết có cả việc nâng cấp ngoại giao với Nga lên hàng Đối Tác Chiến Lược Toàn Diện từ năm 2012. Trong dịp lễ lạt này, Đại Sứ Việt Nam tại Nga, Đặng minh Khôi huênh hoang: “Việt Nam luôn là một trong những đối tác thân thiết và đáng tin cậy nhất của Nga tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương”.
Bề ngoài thì Ba-Đình khua môi, múa mép, nhưng nhìn vào kết quả thương mại song phương thì thấm thía vô cùng. Vào dịp này, gót giầy xâm lược của lính Nga vẫn lê lết vạn dặm dưới thời tiết trên ngưỡng đóng băng, vật vã, ỳ-ạch ở những cánh đồng bao la lầy lội mang hiện tượng Rasputitsa đến sớm hơn, cùng lúc, thương mại song phượng Việt-Nga năm 2022 chỉ còn 3,55 tỷ Mỹ kim, mất gần 50% so với năm trước.
Trong lần gặp gỡ với doanh nhân Việt Nam tại Nga hôm mùng 2 tháng 03 vừa qua, giới chức thương mại Việt Nam tại Nga chỉ dám khoe kim ngạch xuất, nhập cảng giữa Việt – Nga, trước khi có cuộc xâm lăng Ukraine, tức năm 2021 đạt 7,14 tỷ Mỹ kim tăng 25,9% so với năm 2020.
Chủ tịch Hội doanh nghiệp Việt Nam tại Nga Lê Trường Sơn trong dịp họp mặt trên khuyến cáo: trước mắt doanh nghiệp Việt tại Nga cần bảo toàn vốn. Bởi vì các hãng tàu biển có thị phần lớn ở Nga đã ngừng khai thác tuyến vận tải đến nước này, vì thế hoạt động bốc rỡ và tồn kho hàng hóa bị gián đoan, tác động mạnh đến các doanh nghiệp nhập cảng hàng hóa và vật tư.
Giới doanh nhân Việt Nam tại Nga cũng đồng tình với nhìn nhận từ một năm trước của các quan chức thuộc Vụ Thị Trường Âu Châu- Mỹ Châu, Bộ Công Thương của csVN: vì thanh toán thương mại giữa Việt – Nga bằng Mỹ kim bị Mỹ và Âu Châu ngăn chặn qua hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT [*], nên ảnh hưởng sâu sắc, toàn diện và tiêu cực, trước mắt và lâu dài trên kinh tế, thương mại, tài chính, tới chuỗi sản xuất và cung ứng (như thiết bị Quốc Phòng) Việt Nam mua của Nga.
Mỹ và Âu Châu cấm mọi giao dịch tài chính với Ngân hàng Trung ương Nga, quỹ tài chính, quỹ dự trữ của Nga và với Bộ Tài chính Nga, tách khối ngân hàng Nga ra khỏi hệ thống thanh toán toàn cầu SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) [*]. Mỹ và EU còn phong tỏa tài sản của doanh nghiệp, ngân hàng, tài phiệt và giới tinh hoa của Nga lên tới 1.400 tỷ Mỹ kim, tương đương khoảng 4 lần nền kinh tế Việt Nam. https://vanhoimoi.org/?p=13644
Theo VnDirect thì “các lệnh trừng phạt nước Nga của phương Tây ảnh hưởng đến 144 dự án đầu tư của Nga tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký khoảng 944 triệu Mỹ kim; không tác động lớn đến nền kinh tế Việt nam.”
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, 15 dự án của Việt nam đầu tư ở Nga trị giá khoảng 3 tỷ Mỹ kim, trong tình huống đồng Ruble mất giá thê thảm, các đại tập đoàn ngoại quốc làm ăn ở Nga đã rút khỏi một nơi mà chính dân nhà giầu bản xứ cũng lần lượt bỏ đi, thì hoàn cảnh này có thể trở thành “cái cớ” rất tốt để quan tham csVN thành “tay không bắt giặc” như từng làm khi Venezuela vỡ nợ vào cuối năm 2017. Trong khoảng 2009-2012, Việt Nam đầu tư 1,824 tỷ Mỹ Kim vào dự án dầu khí Venezuela gồm: tiền đầu tư 1,24 tỷ Mỹ kim và tiền hoa hồng là 584 triệu Mỹ kim. [4] Báo Nhà Nước từng loan tin là tiền đầu tư dầu khí tại Venezuela có nguy cơ mất trắng.
Cuộc xâm lăng Ukraine của Nga dù kết thúc ra sao thì hoàn cảnh thế giới cũng sẽ đổi thay, csVN sẽ không còn giao thương với Nga và cả Ukrain như cũ. Hiện nay chưa có số liệu phân tích chi tiết về thiệt hại của phía Việt Nam trong thương mại đa phương với Nga và Ukraine. Nhưng như trên trình bầy, rất có thể tham quan nhân cơ hội ngàn năm một thuở này tìm cách “thanh toán” một phần 15 dự án đầu tư hiện có ở Nga, như đã từng “tùng xẻo” sạch sẽ tiền đầu tư dầu khí tại Venezuela.
Trần nguyên Thao
22 March
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/International_Criminal_Court
[2] https://www.bbc.com/vietnamese/world-65041788
[3] https://www.facebook.com/100062975111538/posts/321149096660925/
[4] https://vnexpress.net/nguy-co-mat-trang-hang-nghin-ty-dong-pvn-dau-tu-ra-nuoc-ngoai-3894989.html
(*) SWIFT kết nối trên 11.000 tổ chức tài chính tại hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ giúp việc thanh toán và giao dịch ngoại thương nhanh chóng, tiện lợi trong thời đai kỹ thuật số.
