Hơn 10 năm trước TS Vũ Minh Khương có một bài viết ngắn (“Việt Nam: Chặt Cầu Để Tiến Lên?”) với nhiều câu hỏi dài nhưng rất khó quên :
- Chúng ta có thấy xót xa hổ thẹn về vị thế hiện nay của dân tộc mình không?
- Chúng ta có thấy lo lắng cho tương lai của đất nước mình không?
- Nếu có cơ hội, thế hệ chúng ta có đủ sức đưa dân tộc mình đến một vị thế vẻ vang (hơn mức hiện nay rất nhiều) không?
- Cơ chế hiện thời có cho bạn làm được điều mà bạn hết lòng khao khát làm cho đất nước mình không?
Cách nhìn, và đặt vấn đề, của TS Vũ Minh Khương cũng khiến cho nhiều độc giả phải “động tâm” vì hiện tình của xứ sở:
“Khó khăn trong quyết định của mỗi người chúng ta hôm nay không phải là làm cách gì để đất nước tiến lên mà là làm gì để chúng ta không lùi tiếp nữa, bởi đường lùi của chúng ta còn rộng rãi thênh thang lắm.
Ông cha chúng ta để lại cho chúng ta đất đai ở vị thế đẹp và nhiều tài nguyên quí giá. Thế giới lại thương cảm chúng ta đã trải qua những cuộc chiến tranh khốc liệt. Thế hệ chúng ta chỉ cần cho nhượng thuê đất trong các dự án đầu tư dễ dãi, bán tài nguyên, và vay nợ quốc tế cũng đủ sống xênh xang được 20-30 năm nữa. Ta nhượng đất của ông cha làm sân golf và dân ta sẽ không thể đói nhờ nghề nhặt bóng và đánh giày.”
Sau khi bị “rút” khỏi trang Tuần Việt Nam, bài viết thượng dẫn đã được đăng lại trên diễn đàn talawas (vào hôm 13/07/2009) và nhận được khá nhiều phản hồi sôi nổi:
- Hoài Quốc Việt: “Rất đáng khâm phục lòng quả cảm của những nhà báo chân chính, không sờn lòng trước bắt bớ, răn đe, thải hồi chức vụ đã xảy ra trước đây với các đồng nghiệp của các anh.”
- Nguyễn Việt: “Một blog khá nổi tiếng khác từ Hà Nội cũng đăng bài này từ sáng sớm hôm nay. Sau khi tôi cảnh báo với ông bạn blogger là bài gốc bị xóa rồi, cậu ta cũng xóa ngay. Tuy nhiên hàng trăm ngàn người đã đọc đuợc trên các trang web như vậy trước lúc nó bị xóa. Kẻ thì hả hê được ăn trái cấm, kẻ thì nhăn nhó hít hà vì ớt xanh cay quá.”
- Phùng Tường Vân: “Thứ Hai là ngày mà nhiều người cho là cái “ổ gà” (pothole) của đường đời, được đọc hai bài thật thích thú: bài này của TS Vũ Minh Khương và bài “Mọi” của Duy Ngọc, mỗi bài một vẻ nhưng đầy hàm súc, rất mong được quần hào phản hồi sôi nổi.”
- Lê Điều : “Ông sinh năm 1959, vào Đảng năm 1981 (22 tuổi), nay đã có 28 tuổi Đảng, từng giữ nhiều chức vụ không nhỏ trong bộ máy lãnh đạo chính trị và kinh tế tại Việt Nam… Một đảng viên loại một nói ra những lời ấy thì trong nội bộ ĐCSVN quả là còn có những lực lượng khác đang sôi sục!”
Vũ Minh Khương, rõ ràng, là một đảng viên nhưng mà tốt. Chỉ có điều đáng tiếc là ông không đủ can đảm để bỏ đảng chạy lấy người (như bao nhiêu nhân vật thức thời khác) nên không tốt được lâu, và cũng chả “sục sôi” được mãi!
VMK hết “cay” hay đã “nguội” tự lúc nào thì không ai rõ nhưng thiên hạ đều thấy ông “sọc dưa” từ ngày 25/01/2021, hôm mà ông trả lời phỏng vấn BBC về vấn đề nhân sự của Đại Hội 13. Xin trích dẫn đôi câu để rộng đường dư luận:
BBC: Có một số học giả, nhà phân tích, và nhà quan sát chính trị Việt Nam đưa ra dự đoán, phỏng đoán về nhân sự “Tứ trụ” theo đó dự kiến đề xuất ông Nguyễn Phú Trọng tiếp tục giữ chức Tổng bí thư, ông Nguyễn Xuân Phúc giữ chức Chủ tịch nước, ông Phạm Minh Chính giữ chức Thủ tướng và ông Vương Đình Huệ đảm nhận chức Chủ tịch Quốc hội. Trong trường hợp đây đúng là giải pháp cho bài toán nhân sự cấp lãnh đạo cao nhất thì theo ông phương án này có hợp lý hay không?
VMK: “Tôi cho đây là một phương án rất đặc sắc, có tính gây kinh ngạc cho thế giới. Cả bốn con người này tôi đều đã gặp rồi nên tôi hiểu rất rõ. Họ đều thể hiện khá rõ về tầm hiến dâng cho sự phát triển của đất nước. Họ đều có tư duy rất thực tế và có kinh nghiệm nhiều trong công tác Đảng cũng như lãnh đạo chính quyền.
Họ đều một lòng một dạ làm gì đó để có di sản để lại về sau. Nhiều khi người ta băn khoăn lo lắng về người lên chức lãnh đạo là tích lũy tài sản hay này khác nhưng lần này thì cả bốn người đều có phẩm chất hiến dâng rất cao thì đó là điều rất đáng quý. Tôi có tham khảo ở Việt Nam thì mọi người đều đồng thuận và phấn khởi với phương án này.”
Những lời có cánh vừa ghi – tiếc thay – không được “mọi người đều đồng thuận và phấn khởi” gì cho lắm, nếu chưa muốn nói là ngược lại:
- Phạm Minh Vũ: “Đại hội đảng cộng sản ngoài phục vụ cho mục đích cai trị của đảng, cuộc hội tụ của những cá nhân tham quyền cố vị, bất chấp mọi thứ để đạt được mục đích bằng mọi giá, thì chẳng có mục đích nào khác. Những lời lẽ có cánh như vì dân, cho dân đều là dối trá.”
- Võ Thị Hảo : “Tôi tin rằng việc sửa giới hạn nhiệm kỳ và tuổi tác trong điều lệ Đảng là để dọn đường cho những ông Vua Đỏ của Việt Nam, nắm mọi quyền lực trong tay.”
- Jackhammer : “Xem bài trả lời BBC Việt ngữ của ông Vũ Minh Khương …, tôi cứ ngỡ bài của ông Võ Văn Thưởng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương của Đảng trả lời. Tất cả là một màu hồng rực rỡ!”
- Dũng Lê Minh: “Tôi cũng đã đọc bài này trên BBC. Nói chung nền tảng tư tưởng không khác gì đồng chí Quang ‘lùn’ nhưng vì có bằng cấp lại ở cơ quan nghiên cứu của Singapore nên được BBC phỏng vấn. Trả lời trôi chảy, giọng văn ‘thánh thót’ hơn nhưng ý tưởng mang tính ‘đột phá’ có lẽ còn kém xa đồng chí Quang ‘lùn’.”
- Nguyễn Đình Cống: “Đó chẳng qua là ngụy biện của những kẻ nịnh hót, của những bồi bút, của những người quen quỳ gối, khom lưng, cúi đầu.”
Khi chê bai hay chỉ trích Vũ Minh Khương không tiếc lời, có lẽ, không mấy ai nhớ đến tình cảnh của một vị trí thức khoa bảng khác – TS Phạm Chí Dũng. Nhân vật này đã bỏ đảng từ lâu, hiện đang bị giam cầm bởi một bản ác vô cùng khắc nghiệt chỉ vì tính tiết tháo và lòng chính trực.
Cái giá để làm một người tốt ở Việt Nam, xem chừng, hơi mắc. Do đó, khi một cá nhân quyết định lựa chọn một vị thế rẻ rúng và khiêm tốn (“quỳ gối, khom lưng, cúi đầu”) nhưng “vừa với khả năng của mình” thì chả phải là điều hoàn toàn đáng trách.
Thời gian và tuổi đời vẫn thường được ví như cái gạt tàn thuốc lá, càng đầy nó càng bẩn. Tuổi đảng lại còn bẩn hơn nhiều nên TS Vũ Minh Khương gắng gượng “tốt” được mãi đến hôm nay (tưởng) cũng đã là kỳ tích của một đảng viên cộng sản VN!
Tưởng Năng Tiến
